دکتر هنگامه آریانژاد با بیان اینکه هفته جوانی جمعیت از ۲۴ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ با شعار”سهم من از جوانی ایران؟” آغاز شده و یکی از مهمترین مباحث این هفته، مساله پنجره جمعیتی است، اظهار کرد: جوانی جمعیت به عنوان یکی از شاخصه‌های بارز و سرمایه اجتماعی جوامع مختلف محسوب می‌شود. اکنون ایران در شرایط پنجره باز جمعیتی قرار دارد و فقط سال‌های اندکی‌ فرصت برای جلوگیری از کاهش جمعیت و روند پیری و سالمندی دارد.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت نیروی انسانی در هر کشور افزود: اگرچه کاهش باروری از دستاوردهای دنیای مدرن است، اما نیروی انسانی از مهمترین منابع هر کشور محسوب می‌شود، این در حالی است که کشورهای توسعه یافته صنعتی زمانی رشد و پیشرفت را تجربه کردند که در پنجره جمعیت قرار داشتند و در شرایط کنونی، اغلب آن‌ها بعد از عبور از این پنجره به انواع مشکلات اجتماعی و رکود اقتصادی مبتلا شدند.

آریانژاد در تعریف پنجره جمعیتی خاطرنشان کرد: پنجره جمعیتی (DW) دوره‌ای است که در آن کمتر از یک ‌سوم جمعیت، خارج از سنین فعالیت (زیر ۱۵ و بالای ۶۵ سال) و بیشتر از دو سوم جمعیت در سنین فعالیت (۱۵ تا ۶۴ سال) باشند، یا به عبارتی حداقل ۷۰ درصد جمعیت در بازه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال (سنین فعالیت و کار) باشند و نوعی ساختار جمعیتی مطلوب برای شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی فراهم ‌شود.

وی ادامه داد: پنجره جمعیتی یک وضعیت موقتی در ساختار جمعیتی کشور است. اندازه و زمان‌بندی این پنجره بیشتر به روندهای گذشته که مرگ و میر و به ویژه باروری هستند، وابسته ‌است. علاوه بر این‌ها نباید نقش مهاجرت را در این زمینه فراموش‌کرد. با توجه به افزایش نسبت جمعیت سنین فعالیت و کاهش نسبت‎های وابستگی سنی، ایران در سال ۱۳۸۵ وارد فاز پنجره جمعیتی شده‌ است و برای چهار دهه این پنجره باز می‌ماند و از سال ۱۴۳۰-۱۴۲۵ به بعد با افزایش جمعیت سالمند به ‌تدریج بسته خواهد شد.

کارشناس جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز از پنجره جمعیتی به عنوان یک هدیه برای موضوع جمعیت یاد کرد و گفت: در صورتی که برای پنجره جمعیتی به طور مناسب سیاست‌گذاری کنیم، بسیاری از مسائل حوزه اقتصادی به خصوص درباره جوانان حل خواهد شد. برنامه‌ریزی صحیح، اصولی و ایجاد منابع و بسترهای مناسب برای استفاده بهینه از منابع انسانی و جمعیت، می‌تواند موجبات توسعه را فراهم و بهترین فرصت برای بهره‌گیری از منابع انسانی را مهیا کند. فرصتی که اگر درست استفاده نشود برای آیندگان تبدیل به تهدید خواهد شد.

آریانژاد در ادامه افزود: به عبارتی پنجره جمعیتی فرصتی برای اصلاح ساختارهای جمعیتی و همچنین رشد و پیشرفت علمی و اقتصادی است که اگر مغتنم شمرده نشود، بعد از عبور از پنجره جمعیت، امکان مدیریت و ترمیم ساختارهای جمعیتی و تحقق رشد و توسعه، بسیار پایین و قریب به ناممکن می‌شود.

وی در بخش دیگری گشودن پنجره جمعیتی را یک فرصت طلایی برشمرد و گفت: زمانی که پنجره جمعیتی در هر کشوری باز است، همه هزینه‌های عمومی در بخش‌های آموزش به سمت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تولیدی و زیرساخت‌های آن جامعه سوق داده می‌شود و خانواده‌ها در سطح خرد نیز باید هزینه‌های خود را پس‌انداز کنند تا استانداردهای زندگی را ارتقا بخشند. این فرصت با پنجره جمعیتی فقط یک بار به روی جمعیت کشورها گشوده می‌شود و در نهایت با بسته شدن آن، امکان استفاده از این فرصت طلایی از دست خواهد رفت. اکنون ایران نیز در فرصت چند ساله‌ای برای بهره‌مندی از این پنجره قرار دارد.

آریانژاد عنوان کرد: امیدواریم با احساس مسئولیت در این خصوص و با تلاش و میثاق همگانی، بتوانیم وظایف خود را در راستای این مهم به انجام برسانیم.

منبع: ایسنا