یادی از ابراهیم عامری
معلمی پاک و روشنفکری اصیل

امسال ، ده فروردین ٩۶ ، ابراهیم عامری ، فعال سیاسی ِ اصلاح طلبِ عرب و دبیر ریاضی بازنشسته ، وارد هفتاد و یکمین سال زندگی خود می شود .
عامری هنوز هم پر انرژی و پر انگیزه است . در سن و سال عامری ، کمتر فعال سیاسی را درخوزستان و پا به پای جوانان خواهید یافت.

زندگی ، آنگونه که پوپر می گوید : سراسر حل مساله است. راه حل های درست و نادرست و سرانجام با ” مهندسی تدریجی اجتماعی ” و سعی و خطاها، راهی به حل درست و یا به بیان بهتر موجه تر ، عقلا نی تر و قانع کننده تر از هستی و هر مساله ریز و درشت زندگی ما انسان ها است.
مهندسی تدریجی نه تنها شامل جامعه ، که شامل ِ گروه های اجتماعی و خودِ فرد و در مسیرِشدنِ دائمی انسان موضوعیت دارد.

زندگی ابراهیم عامری نیز ، آمیزه ای از پاسخ های درست و نادرست بوده است
همه ما نیز ، همواره در معرض اشتباه بوده و هستیم. مهم شجاعت اخلاقی ، در پذیرفتن راه حل های درست مسایل است.

ابراهیم عامری را در دیار خویش باید در زمره ی روشنفکری ِ ارگانیک تعریف نمود. روشنفکری در کنار مردم .

رخداد انقلاب اسلامی ، عامری را از مدرسه ، به مسولیت های اجرایی ، از جمله ، همکاری با هیات های واگذاری زمین و فرمانداری کشاند ، سپس کنارش زدند و خود نیز کناره گزید .

دوم خرداد ، دگر بار، عامری را به میدان جامعه و سیاست کشاند . ساحتی گسترده گر و در میانه ی میدانِ جامعه و حکومت و عرب و عجم .

از تجربه جدید ِ وفاق ، با یار دیرین و نکته دان اش ،عبدالله سلامی ، تا افت و خیز سیاسی – اجتماعی .
کامیابی و ناکامی وفاق ، و درک دیگری از فعالیت مدنی غیر جزیره ای ، در جامعه چند قومی خوزستان باید یاد نمود.

تجربه وفاق و آفاق ، ابهام و تغییر در استراتری منطقه ای و بومی فعالان عرب را رقم زد. عامری در ابهام نماند و از این مرحله عبور کرد . اگرچه – برخی که از او آموخته بودند ، اکنون ، همچنان ، در قدم های اولیه مانده اند و سخنان گذشته را تکرار می کنند.

ابراهیم عامری هنوز هم میل دانستن و درک تجربه های نو و کاربردی و بومی کردن آنها را دارد. مساله ای در میان سیاسیون خوزستانی کمتر به چشم می آید.

عامری ، در کنار عبدالله سلامی ، تاثیرگذارترین شخصیت های عرب خوزستانی ، در میان روشنفکران عرب خوزستانی اند.

عامری بی آنکه سودای رهبری عرب های خوزستان را در سر داشته باشد ،( امری که گه گاه ، رقابت بر سر آن مشهود است ) ، بعنوان مدافعی راستین ، در کنار مردم عرب ایستاده است.

گفتگو و تعامل و همکاری ، و درک و شناخت دیگر اقوام خوزی و رهایی از استراتژی جزیره ای عمل نمودن ، حاصل عمری تلاش و مجاهدت و درک نوین عامری است.

تقدم دموکراسی خواهی بر قومیت گرایی ، راه را برای تنفس مطالبات و حقوق قومی و حفظ هویت قومی نیز خواهد گشود .
اولویت قومیت و ناسیونالیسم ( چه از نوع ِ فارسی یا عربی و یا ترکی یا ….) بر دموکراسی ، علاوه بر تفرق بیشتر اقوام ، راه بی بازگشت وانحطاط پله به پله ، از قوم ، تا قبیله و ایل ، و از ایل و قبیله تا بیت وخانه را می گشاید.

طرح فارس هراسی و یا عرب هراسی ، دو لبه یک قیچی ، برای هدفی واحد ، یعنی جدایی میان قومیت هاست.
دو لبه قیجی که در همکاری نانوشته و پنهان ، بدنبال جزیره ای کردن قومیت هاست .

سیاست جذب اقوام دیگر و با همکاری ، در مقابل سیاست دفعی و جزیره ای کردن اقوام ، نقشه راه واقع بینانه ای است که عامری ، در اخرین مصاحبه اش ، برآن تاکید ورزید.

عامری در ساحتِ منطقه ای ، روشنفکریِ سنتی ، وسیاستمداری پوپولیسم و جزم اندیش و دگماتیسم نیست. او همچون روشنفکری ارگانیک ، آنگونه که گرامشی ترسیم می کند فعالیت داشته است.

افرادی چون عامری و سلامی را در میان فعالانِ عرب ، می توان روشنفکرانی ارگانیک ، آنگونه که گرامشی تبین نموده است نامید. فعالانی مردمی که فاصله خود را میان قدرت و حکومت و مردم همچنان به نفع مردم حفظ نموده اند.

روشنفکران ِ سنتی از نظر گرامشی ، روشنفکرِطبقه حاکم است. روشنفکری که وظیفه اش حفظ منافع و هژمونی طبقه حاکمه است.
روشنفکر ارگانیک ، از طبقه خود فاصله می گیرد ،و به نوعی پادهژمونی تولید می کند ، و سعی در رساندن طبقه کارگر و توده ها ، به حقوق و منافع حقیقی شان دارد . این دسته از روشنفکران بدلیل حضور در میان مردم ، جهان را آنگونه تحلیل می کنند که هست و نه آنگونه که نظام حاکم و سلطه از آنها می خواهد.

روشنفکر ارگانیک با کار دائمی و مساله یابی و پاسخ یابی برای آن ، برای رهایی مردم و توده ها گام برمی دارد و حلقه میانجی و واسطه میان توده ها و روشنفکران است.

عامری سیاست ورزی واقع بین است که ملاحظه ی قدرت و مصلحت و تعامل ، شیوه ای متفاوت از فارس هراسی و یا عرب هراسی را پیش روی جوانان عرب نهاده است. او به همگرایی ، با حفظ هویت ها می اندیشد.

شاید روزی همگان دریابند که ، انسان بودن و انسان ماندن ، بالاتر و مهمتر از جنس و رنگ و زبان و نژاد و ملیّت و قومیت و قبیله و ایل و طایفه و حتا ایدئولوژی است.

سیاست ورزی عامری در خوزستان ، الگوی خوبی از تعامل با حاکمیت و سایر اقوام ، ذیلِ مطالبات دموکراسی خواهی و عدالتخواهی است.

عامری و سلامی همزمان ، آماج حملات تند ِمحافظه کاران و اصول گرایان و همچنین تندروهای افراطیِ قومی از دو جناح فارس و عرب هستند.

در روزگار قحطی پاکی ، عامری ، انسانی پاک و معلمی دلسوز و روشنفکری متعهد مانده است.

محمد کیانوش راد
فروردین ١٣٩۶