قلم در روز ۴ ربیع الثانی به زیبایی شروع به نگارش میکند،زیرا در این روز مولودی پا به عرصه وجود می نهد که الگوی اهل کرامت و سعادت است.
بنا به برخی نقل ها تاریخ ولادت جناب عبدالعظیم حسنی(سلام الله علیه)۴ ربیع الثانی می باشد.عالمی که در میان ایرانیان مشهور به(سیدالکریم)است. شهر ری عالمان بسیار داشته و دارد ولی دُرّ دریای علمای این شهر جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)است.سبک زندگی این سید حسنی نسب خود درس آموزاست.درعلم سرآمد عالمان بوده ولی در ولایت پذیری از ائمه اطهار(صلوات الله علیهم اجمعین)نیز اسوه ای کم نظیراست.اهل مجاهدت و استکبارستیزی است اما در دل مبارزه از مردم دستگیری کرده و علاوه بر رفع حوائح نیازمندان به جهاد تبیین می پردازد تا هم از مؤمنین آبرومند رفع حاجت کند و هم محتوای علمی وسیاسی آنان را باتوجه به نیاز روز جامعه برای مردم تدارک ببیند.جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)به دلیل علم و تقوای بسیاری که داشت مورد توجه امامان معصوم دورانش قرارگرفت تا جایی که حضرت امام هادی (صلوات الله علیه)، در سفری که حضرت عبدالعظیم( علیه السلام )به سامرا داشته، او را تصدیق می‌کند.
حضرت امام هادی(صلوات الله وسلامه علیه) وی را این گونه خطاب می‌کند:
«یا ابا القاسم! تو به حق ولی ما هستی… تو همان دینی را که پسندیدهٔ خداست، از ما گرفته‌ای… خداوند تو را با گفتار ثابت در دنیا و آخرت تثبیت کند.۱»
این گفتگو میان امام هادی(سلام الله علیه)و جناب عبدالعظیم(علیه السلام) به «حدیث عرض دین» مشهور است.
ابو حماد رازی می‌گفت: در سامرا بر امام هادی (علیه السلام)وارد شدم و از بعضی مسائل حلال و حرام پرسیدم؛ چون قصد وداع داشتم حضرت فرمود:
«چنانچه در امور دینی در [تشخیص] حلال و حرام، مسئله‌ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سؤال کن و سلام مرا به او برسان۲».حرم جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)نیز مورد عنایت حجت خدا بوده است و امام هادی(صلوات الله علیه )شیعیان را تشویق میکنند همچنانی که در دوران حیات سیدالکریم(علیه السلام) حوائج علمی و دنیوی خویش را بامراجعه به ایشان برطرف میکردند،پس از وفات این شخصیت علمی ومعنوی به زیارت بارگاه ایشان رفته و جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)واسطه برآورده شدن حاجتهای خودشان قراردهند.

ثوابی همچون زیارت کربلا:

بعضى اهل رى نقل می‌کند که بر حضرت ابى الحسن العسکرى علیه السّلام داخل شدم، حضرت فرمودند: کجا بودى‌؟ عرض کردم: به زیارت حضرت حسین بن على علیهماالسّلام رفته بودم. حضرت فرمودند: آیا نمى‌دانى، اگر قبر عبد العظیم را که نزدتان هست زیارت کنى مثل آن است که حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کرده‌اى.
چرا پاداش زیارت جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)همانند زیارت کربلاست؟ممکن است دلیل صدور حدیث شریف هادوی به آن جهت باشد که جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)از وجودمقدس ابالاحرار حضرت اباعبدالله الحسین(صلوات الله علیه)به خوبی درس گرفته بود. شب خودرابه عبادت و تهجد میگذراند،در روز مشغول رفع حوائج مردم بود و به تبیین دین،اخلاق و استکبارستیزی مشغول بود.خود ولی شناس واقعی بود و بااینکه عالمی بزرگ و محدثی گرانسنگ بود اما در ولایت پذیری الگوی موالین اهل بیت(علیهم السلام)بوده و جامعه اسلامی را باحجت های خدا آشنا می کرد واز دشمنان معصومین برحذرمی داشت و جهادی که جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)دردوران خفقان بنی عباس انجام داد کمتر از قیام حسینی نبود و سر انجام در راه خدمت به دین ومردم و دشمن شناسی دارفانی را وداع گفت.نامه از وجود مقدس امام الرئوف،ثامن الحجج حضرت علی بن موسی الرضا(علیه آلاف التحیه والثناء) به جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)نوشته شده است که همواره مورد توجه علما،خطبا،نویسندگان حوزه های مختلف دینی،سیاسی واجتماعی و اندیشمندان قرارگرفته ومیگیرد.شیخ مفید(اعلی الله مقامه الشریف)در کتاب شریف اختصاص این نامه گهربار و پرمحتوا راآورده است و مابه جهت تبرک وتیمن این نوشتاربه کلمات نورانی امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا(صلوات الله علیه)در نامه یادشده اشاره میکنیم:

پیام امام رضا(صلوات الله و سلامه علیه ) به عبدالعظیم حسنی (علیه السلام )

بسم الله الرحمن الرحیم
یَا عَبْدَ اَلْعَظِیم!ِ
أَبْلِغْ عَنِّی أَوْلِیَائِیَ اَلسَّلاَمَ وَ قُلْ لَهُمْ:
أَنْ لاَ یَجْعَلُوا لِلشَّیْطَانِ عَلَى أَنْفُسِهِمْ سَبِیلاً وَ مُرْهُمْ بِالصِّدْقِ فِی اَلْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ اَلْأَمَانَهِ وَ مُرْهُمْ بِالسُّکُوتِ وَ تَرْکِ اَلْجِدَالِ فِیمَا لاَ یَعْنِیهِمْ وَ إِقْبَالِ بَعْضِهِمْ عَلَى بَعْضٍ وَ اَلْمُزَاوَرَهِ فَإِنَّ ذَلِکَ قُرْبَهٌ إِلَیَّ وَ لاَ یَشْتَغِلُوا أَنْفُسَهُمْ بِتَمْزِیقِ بَعْضِهِمْ بَعْضاً فَإِنِّی آلَیْتُ عَلَى نَفْسِی إِنَّهُ مَنْ فَعَلَ ذَلِکَ وَ أَسْخَطَ وَلِیّاً مِنْ أَوْلِیَائِی دَعَوْتُ اَللَّهَ

لِیُعَذِّبَهُ فِی اَلدُّنْیَا أَشَدَّ اَلْعَذَابِ وَ کَانَ فِی اَلْآخِرَهِ مِنَ اَلْخٰاسِرِینَ وَ عَرِّفْهُمْ أَنَّ اَللَّهَ قَدْ غَفَرَ لِمُحْسِنِهِمْ وَ تَجَاوَزَ عَنْ مُسِیئِهِمْ إِلاَّ مَنْ أَشْرَکَ بِهِ أَوْ آذَى وَلِیّاً مِنْ أَوْلِیَائِی أَوْ أَضْمَرَ لَهُ سُوءاً فَإِنَّ اَللَّهَ لاَ یَغْفِرُ لَهُ حَتَّى یَرْجِعَ عَنْهُ فَإِنْ رَجَعَ وَ إِلاَّ نَزَعَ رُوحَ اَلْإِیمَانِ عَنْ قَلْبِهِ وَ خَرَجَ عَنْ وَلاَیَتِی وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ نَصِیباً فِی وَلاَیَتِنَا وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ ذَلِکَ .

بسم الله الرحمن الرحیم
ای عبدالعظیم! سلام گرم مرا به دوستدارانم برسان و به آنان بگو: در دلهای خویش برای شیطان راهی نگشایند.
و آنان را به راستگویی در گفتار و ادای امانت و سکوت پرمعنا و ترک درگیری و جدال در کارهای بیهوده و بی فایده فراخوان.
و به صله رحم و رفت و آمد با یکدیگر و رابطه گرم و دوستانه با هم دعوت کن، چرا که این کار باعث تقرب به خدا و من و دیگر اولیاء اوست.
دوستان ما نباید فرصتهای گرانبهای زندگی و وقت ارزشمند خود را به دشمنی با یکدیگر تلف کنند. من با خود عهد کرده‌ام که هر کس مرتکب اینگونه امور شود یا به یکی از دوستانم و رهروانم خشم کند و به او آسیب رساند از خدا بخواهم که او را به سخت‌ترین کیفر دنیوی مجازات کند و در آخرت نیز اینگونه افراد از زیانکاران خواهند بود.
به دوستان ما توجه ده که خدا نیکوکرداران آنان را مورد بخشایش خویش قرار داده و بدکاران آنان را جز، آنهایی که بدو شرک ورزند و یا یکی از دوستان ما را برنجانند و یا در دل نسبت به آنان کینه بپرورند، همه را مورد عفو قرار خواهد داد اما از آن سه گروه نخواهد گذشت و آنان را مورد بخشایش خویش قرار نخواهد داد.
جز اینکه از نیت خود بازگردند و اگر از این اندیشه و عمل زشت خویش بازگردند، مورد آمرزش خواهند بود اما اگر همچنان باقی باشند، خداوند روح ایمان را برای همیشه از دل آنان خارج ساخته و از ولایت ما نیز بیرون خواهد برد و از دوستی ما اهل بیت(ع) نیز بی بهره خواهند بود و من از این لغزشها به خدا پناه می برم.
این همه تکریم از سوی ائمه هدی(علیهم السلام)در رابطه با جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)نشان از رفعت مقام علمی ،معنوی واجتماعی سیدالکریم و تأثیر وجود ایشان درجامعه بعنوان یک عالم تمام عیار،مردم دار و دشمن شناس است.از تائید علم و عقاید این فقیه باکرامت شیعه توسط امام هادی(سلام الله علیه)و ارجاع دادن مردم به جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)،تا تأکید امام دهم(صلوات الله علیه)بر زیارت و تکریم قبرمبارک سیدالکریم،از نامه حضرت علی بن موسی الرضا(سلام الله علیه)به جناب سیدالکریم و توجه دادن شیعیان به امور دینی،اخلاقی و اجتماعی خود بیانگر عنایت معصومین(علیهم السلام)به این نواده باکرامت کریم اهل بیت عصمت وطهارت حضرت امام حسن مجتبی(صلوات الله و سلامه علیه) و دارا بودن پایگاه قوی اجتماعی جناب عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)در میان شیعیان ایران بلاخص اهالی باتقوای شهر ری بوده است.
زیبنده است که شیعیان با بهره گیری از شخصیت علمی،معنوی،اجتماعی وسیاسی سیدالکریم حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)در فهم دین کوشا بوده و محتاجین دستگیری نموده و با دشمن شناسی درمسیر مبارزه با استکبار قدم بردارند و با بهره گیری از مواهب معنوی حرم مطهر فقیه ومحدث بزرگ شیعه حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام)درمسیربندگی حرکت نموده و همچنانی که ایشان مورد عنایات خاص ائمه دوران خویش بود،مانیز با الگو قراردادن تقوا،علم و حرکتهای اجتماعی وجهادی آن عالم بزرگوار مورد عنایت بقیه الله الاعظم حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)قراربگیریم و در راه زمینه سازی ظهور منشاء اثر باشیم.

امین بهرامی(شریعت شوشتری)

منابع:

۱. امالی صدوق، ص۴۱۹ و ۴۲۰، روضه الواعظین، ص۳۱ و ۳۲.
۲. مستدرک الوسائل، ج۱۷، ص۳۲۱.
۳.ابن قولویه،کامل الزیارات،۳۳۸
۴.الاختصاص،شیخ مفید،ج۱،ص۲۴۷