دکتر محمدحسین سرمست در کنگره بین‌المللی سلامت خانواده، فرزندآوری و صیانت از جمعیت که امروز (۲۴ بهمن‌ماه) در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار شد، اظهار کرد: جبران برخی اشتباهات بسیار سخت است؛ در یکصد سال اخیر توجه به فرهنگ غرب و غرب‌گرایی و اجرای مو به موی سیاست‌ها و شاخص‌های مد نظر کشورهای غربی در ایران توسط تحصیل‌کردگان در خارج و به ظاهر روشنفکران موجب شد صدمات زیاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی وارد شود و نتیجه آن دور شدن از فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی در حوزه پوشش، مسائل اقتصادی و فرزندآوری شده است.

وی با اشاره به فرهنگ‌سازی در حوزه فرزندآوری افزود: کار فرهنگ‌سازی چیزی نیست که دو روزه به نتیجه برسد. حداقل در ۶۰ سال اخیر در این زمینه کار شده و در ۵۰ سال اخیر شدت گرفته است. از دهه ۵۰ در حوزه کنترل جمعیت ایران برنامه‌ریزی شده است و اکنون نتیجه آن را می‌بینیم. بنابراین اگر ما هم فرهنگ‌سازی در زمینه جوانی جمعیت را از هم‌اکنون شروع کنیم، در آینده شاهد کند شدن این روند خواهیم بود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: امیدواریم در آینده شاهد افزایش نرخ باروری، فرزندآوری و ازدواج به موقع و سالم باشیم. قطعا این کارها زمان خواهد برد اما اقدامات در این زمینه وظیفه ملی و دینی است و باید آغاز شود.

وی افزود: جوانی جمعیت، امنیت اقتصادی، نظامی و اجتماعی را تضمین می‌کند؛ اکنون در شرف صدمه این نقیصه هستیم و امیدواریم از آن پیشگیری شود.

سرمست با بیان اینکه تحصیلات و آموزش ما از غرب هستند و باید شاخص‌ها بومی‌سازی شوند، گفت: اگر شاخص‌ها بومی‌سازی نشوند، همین می‌شود. سند ۲۰۳۰ در بحث آموزش و پرورش نیز چیزی شبیه این است. باید خوبی‌ها و توانمندی‌ها را دریافت کنیم و بر مبنای شاخص‌های بومی‌سازی شده حرکت کنیم.

وی عنوان کرد: دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز پا به پای دانشگاه‌های دیگر در حوزه جوانی جمعیت قدم برداشته است اما کار در این زمینه تنها وظیفه دانشگاه نیست و مسائل اقتصادی، اشتغال و موارد دیگر نشان می‌دهد باید سایر ارگان‌ها نیز در این زمینه کمک کنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: این دانشگاه شاخص‌های نزدیک به شاخص‌های کشوری دارد و امیدواریم میزان مرگ مادر به زیر ۱۵ و زیر ۱۰ مورد نگهداشته شود.

کاهش بی‌سابقه روند باروری در ایران  

دکتر مهرنوش ذاکرکیش معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز در این کنگره گفت: جوانی جمعیت مهم‌ترین نیاز و ضرورت اصلی کشور است که در شرایط فعلی باید به آن توجه شود. به منظور محقق کردن هر چه سریعتر این موضوع باید همه مشکلات این مساله را بررسی و ارزیابی کنند و سیاست‌گذاری‌های خاصی برای حل مشکلات انجام شود تا از پیری جمعیت نجات پیدا کنیم.

به گزارش ایسنا، وی افزود: یکی از عوامل موثر بر تهدیدات جمعیت، نرخ باروری است. هر زن در سن باروری حداقل باید دو فرزند داشته باشد تا موجب بقای جمعیت شود. با توجه به اینکه تعدادی زیادی از زوج‌ها به دلایل مختلف فرزند ندارند و افرادی نیز ازدواج نکرده‌اند، باید هر زن در سن باروری حداقل ۲.۱ فرزند داشته باشد تا بقای نسل را تضمین کند.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: متاسفانه در دهه‌های گذشته به ویژه در سه دهه اخیر در ایران به شکل بی‌سابقه‌ای روند باروری کاهش یافته است و برآورد می‌شود اگر روند باروری اینگونه ادامه داشته باشد، در چند سال آینده ایران جزو کشورهایی خواهد بود که درصد افراد پیر این کشور بالا می رود.

ذاکرکیش ادامه داد: هر چه نرخ باروری کاهش یابد شاخص سالخوردگی افزایش می‌یابد و این شرایط، تبعاتی در تمامی مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی قومیتی و مذهبی خواهد داشت.

وی تصریح کرد: نرخ باروری در ایران در دهه ۱۳۴۰، ۷ بوده است در حالی که این نرخ در فلسطین اشغالی ۴، عربستان ۲.۴ و در روسیه ۳ بوده است. طبق ارزیابی انجام‌شده در سال ۲۰۲۱، نرخ باروری در ایران ۱.۷ بوده که کاهش چشمگیری داشته است و این رقم در فلسطین اشغالی حدود ۳، افغانستان ۴.۶ و عربستان ۳ باقی مانده است. البته طبق آخرین مطالعات، نرخ باروری در ایران حدود ۱.۵ است یعنی باز هم این روند کاهش پیدا کرده است.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به تبعات پیری جمعیت و سالمندی گفت: نخستین و مهم‌ترین اثر این مساله، کاهش نیروی توانمند و کارآفرین جوان است که چرخ‌های مملکت به دست این افراد در حال چرخیدن است. اگر روند پیری جمعیت ادامه یابد این نیروهای توانمند را نداریم و مجبور به جایگزینی با مهاجران از خارج از کشور می‌شویم که می‌تواند بر سیاست، امنیت و اقتصاد کشور تاثیر نابجایی بگذارد.

ذاکرکیش بیان کرد: از سوی دیگر پیری جمعیت موجب افزایش روند بیماری‌های مزمن و غیرواگیر می‌شود که می‌تواند بار اقتصادی زیادی بر جامعه، بیمار و افرادی که از این افراد نگهداری می‌کنند بگذارد و موجب کاهش بازدهی نیروی کار سالم به دلیل بار تکفل شود. از طرف دیگر کاهش توان امنیتی کشور و مشکلات سیاسی که ممکن است در این زمینه ایجاد شود، اهمیت فرزندآوری و صیانت از جمعیت را نشان می‌دهد.

لزوم ایجاد الگوی مبتنی بر سبک زندگی ایرانی اسلامی برای حل مساله جمعیت

حجت‌الاسلام سید محمدمهدی شفیعی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز در این کنگره گفت: اگر می‌خواهیم مساله جمعیت در کشور را رو به بهبود و حل مساله پیش ببریم، صرفا با امور اجرایی و مشوق‌های اقتصادی ممکن نیست.

وی افزود: الگوی توسعه زندگی مدرن ما را به سمت فرهنگ فردیت و مصرف‌گرایی برده است. در زندگی امروز، روز به روز فردگرایی بیشتر می‌شود و در غرب فضا به همین سمت است.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: تا وقتی در الگوی فرهنگی کشور و زیست اجتماعی ما فرهنگ فردیت و مصرف‌گرایی حل نشود، ده‌ها مشوق دیگر هم نمی‌تواند اساس مساله را حل کند و شاید مسکن باشند اما درمان مساله نیستند.

شفیعی گفت: آمارها نشان می‌دهد کشورهایی که برای حل مساله جمعیت تنها به مشوق‌های اقتصادی پرداخته‌اند، نتوانسته‌اند مساله را حل کنند. زمانی که فرهنگ، مصرف‌گرا است نمی‌توان صرفا با امتیاز وام و زمین، اساس نوع زندگی مردم را تغییر داد. این سبک زندگی، سبک زندگی چند فرزندی و پرجمعیت نیست.

وی با تاکید بر اصلاح الگوی مصرف عنوان کرد: تا زمانی که کسی که فرزند اولش را به دنیا آورده تا چند سال درگیر تجملات و خرت و پرت‌های فرزند اول است و اتاق مجزا و سرویس خواب مستقل داشته باشد، قطعا این شرایط رفتن به سمت فرزند دوم، سوم و چهارم را مشکل می‌کند. هر چه امتیاز وام و شرایط مسکن هم داده شود، اصلا این فرهنگ اصلاح نمی‌شود و مُسکن‌ها تنها مقداری توان خلاف موج حرکت کردن را به خانواده‌ها می‌دهند و این کافی نیست.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: یکی از راه حل‌های حل این مساله این است که به نظام سنتی زندگی در فرهنگ قدیم خود برگردیم که این راه نه ممکن است و نه مطلوب. تنها راه ممکن و عاقلانه حل این مساله این است یک الگوی فرهنگی و اجتماعی تازه و مبتنی بر فرهنگ و سبک زندگی ایرانی اسلامی تدوین شود. تا وقتی به عنوان یک بستر فرهنگی بلند مدت، فکری برای حل مساله جمعیت نشود به این راحتی این مساله حل نخواهد شد.

منبع: ایسنا