حداقل ارزش سبد ۶۰قلم از خوراکی‌های موردنیاز خانوارها از آبان پارسال تا آبان امسال از یک‌میلیون و ۱۰۰هزار تومان به یک‌میلیون و ۸۰۰هزار تومان افزایش یافته است. رشد ۵۲درصدی سبد خوراکی‌ خانوارهای شهرنشین ایران، گویاست که شتاب نرخ تورم در حال کوچک کردن سفره‌هاست.

بررسی‌های آماری همشهری نشان می‌دهد یک خانوار شهری در ایران برای خرید همه کالاهای خوراکی مورد محاسبه مرکز آمار، البته با وزن مورد مبادله در نرخ تورم، دست‌کم باید یک‌میلیون و ۸۰۰هزار تومان درآمد داشته باشد؛ البته به شرطی که از هر کالای موردنظر این نهاد آماری فقط یک‌کیلو خریداری کرده باشد؛ نه بیشتر. نکته مهم اینکه برخی از این کالاها گرمی یا لیتری باید خریداری شود؛ نه کیلویی. جزئیات گزارش مرکز آمار از تورم خوراکی‌ها در آبان امسال نشان می‌دهد رشد قیمت گوجه‌‌فرنگی، فلفل‌دلمه‌ای، عدس، لپه، برنج خارجی، روغن و گوشت مرغ با شتاب بیشتری مواجه شده است.

چرا گوجه‌فرنگی رکورد زد؟
روند تغییرات قیمتی کالاهای خوراکی در مناطق شهری ایران طی آبان‌ماه هم نشان می‌دهد که گوجه‌فرنگی با ۲۰۸درصد رکورددار رشد قیمت‌ها بوده که دلیل آن افزایش یکباره قیمت این محصول در ‌ماه گذشته و ناشی از تغییرات فصلی در برداشت این محصول و تأخیر در ارسال آن به خط مصرف بوده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در گروه نان و غلات در آبان‌ماه، برنج ایرانی درجه یک با ۹٫۲درصد، برنج خارجی با ۷٫۹درصد و شیرینی خشک با ۵٫۹درصد افزایش قیمت، بالاترین رشد قیمت را نسبت به دیگر کالاهای این گروه تجربه کرده‌اند.

در گروه سبزیجات اما گوجه‌فرنگی حدود ۲۰۹درصد، فلفل‌دلمه‌ای ۶۲درصد و پیاز ۶۲درصد رشد قیمت را در‌ ماه گذشته نسبت به مهرماه داشته‌اند و در گروه میوه و خشکبار بیشترین افزایش قیمت مربوط به لیموترش با ۱۵درصد و موز با ۱۱درصد بوده درحالی‌که پرتقال ۹درصد ارزان‌ شده است.

مرغ، بازار پروتئین را تکان داد
گوشت مرغ با افزایش ۲۶درصدی بالاترین قیمت را در گروه گوشت قرمز و سفید به‌خود اختصاص داده و پس از آن گوشت گوساله با ۱۸درصد، ماهی قزل‌آلا با ۱۴درصد و گوشت گوسفند با ۱۳٫۷درصد قرار دارند. در گروه لبنیات و تخم‌مرغ و انواع روغن هم کالاها با رشد قیمت مواجه شدند؛ به‌نحوی که مرکز آمار ایران از افزایش ۳۳درصدی قیمت روغن نباتی جامد، ۱۲٫۶درصدی روغن مایع و ۱۱درصدی خامه پاستوریزه خبر داده و تأیید کرده که در آبان امسال نسبت به مهر امسال قیمت تخم‌مرغ ۶٫۴درصد ارزان‌تر شده است.

اثر نظام توزیع
شکاف نرخ تورم در بین استان‌های ایران و به‌ویژه مناطق شهری و روستایی نمایانگر واقعیت تلخی است که نشان می‌دهد حتی کالاهای وارداتی با ارز دولتی هم به‌گونه‌ای توزیع نمی‌شوند که شهروندان مناطق کم‌برخوردار روستایی و شهری یا شهرهای کوچک و متوسط از آن بهره‌مند شوند و رانتی که دولت در قالب کالاهای خوراکی از طریق ارز ارزان یا تعیین قیمت دولتی برای این کالاها تولید می‌کند، بیشتر نصیب کانال‌های توزیع و در بهترین حالت نصیب شهروندان شهرهای بزرگ و کلانشهرها می‌شود.

تب‌سنجی تورم در استان‌ها
تصویری که مرکز آمار ایران از نرخ تورم آبان‌ماه در ۳۱استان کشور منتشر کرده بیانگر این واقعیت است که ۱۲استان هرمزگان، تهران، گلستان، ایلام، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، کرمانشاه، البرز، لرستان، چهارمحال بختیاری و آذربایجان‌شرقی نرخ تورمی بالاتر از نرخ تورم میانگین کشور به میزان ۲۹درصد را در آبان امسال تجربه کرده‌اند. اختلاف نرخ تورم در بین استان‌های ایران در آبان‌ماه امسال ۸٫۸درصد برآورد می‌شود که استان هرمزگان با نرخ تورم ۳۴٫۲درصدی بالاترین و استان آذربایجان‌غربی با نرخ تورم ۲۵٫۴درصدی کمترین نرخ تورم را در‌ ماه گذشته داشته‌اند.

برآوردهای مرکز آمار نشان می‌دهد پس از استان هرمزگان به‌عنوان رکورددار تورم سالانه در آبان گذشته، استان‌های تهران با ۳۱٫۳درصد، ایلام با ۲۹٫۸درصد، کرمانشاه با ۲۹٫۸درصد و گلستان با ۲۹٫۷درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند و در انتهای جدول پس از استان آذربایجان‌غربی، استان‌های مرکزی با ۲۶درصد، خراسان رضوی با ۲۶٫۵درصد و اردبیل و مازندران با ۲۶٫۶درصد جای گرفته‌اند.

این گزارش می‌افزاید: بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای ایران در آبان امسال مربوط به استان ایلام با ۸٫۸درصد و کمترین مربوط به استان تهران با ۳٫۲درصد بوده، اما از حیث تورم نقطه به نقطه شهروندان استان کرمانشاه شاهد رشد ۵۴٫۵درصدی سبد هزینه‌های خود در آبان امسال نسبت به آبان پارسال بوده و رکورددار شناخته شده‌اند؛ درحالی‌که شهروندان استان قم با تورم نقطه به نقطه ۴۲٫۹درصدی کمترین فشار افزایش قیمت‌ها را تجربه کرده‌اند.
مرکز آمار می‌گوید: بیشترین سرعت رشد تورم در بین خانوارهای شهری در ‌ماه گذشته در استان ایلام با نرخ تورم ماهانه ۷٫۸درصد به ثبت رسیده؛ درحالی‌که شهروندان تهرانی کمترین نرخ تورم ماهانه به میزان ۳٫۱درصد را شاهد بوده‌اند. این گزارش تأکید می‌کند که شهرنشینان استان کرمانشاه بیشترین رشد قیمت‌ها به میزان ۵۳٫۹درصد را در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته تجربه کرده‌اند  درحالی‌که پایین‌ترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به مناطق شهری استان مازندران به میزان ۴۲٫۱درصد بوده است. همچنین بالاترین نرخ تورم سالانه در استان هرمزگان به میزان ۳۳٫۹درصد و کمترین هم در استان‌های آذربایجان‌غربی و خراسان‌رضوی به میزان ۲۵٫۴درصد به ثبت رسیده است.

نبض تند تورم در روستاها
نهاد رسمی آماری ایران همچنین اعلام کرد، بالاترین نرخ تورم ماهانه در نقاط روستایی ایران را روستانشینان استان ایلام به میزان ۱۳٫۷درصد و کمترین را روستانشینان استان سیستان و بلوچستان با سرعت ۴٫۲درصدی شاهد بوده‌اند. شکاف ۹٫۵درصدی آهنگ رشد تورم در‌ ماه آبان بین نقاط روستایی استان‌های یادشده نشان می‌دهد که نبض تورم در روستاهای ایران متفاوت و حتی تندتر از نقاط شهری ایران می‌زند؛ به‌گونه‌ای که هزینه سبد کالاها و خدمات مصرفی در روستاهای استان بوشهر در آبان امسال نسبت به آبان پارسال ۶۰٫۴درصد بیشتر شده درحالی‌که روستاییان استان تهران برای خرید همان سبد کالاها و خدمات تنها ۴۱٫۸درصد بیشتر از آبان پارسال هزینه‌ کرده‌اند. سؤال اصلی اینجاست که چرا در کشور یک خانوار روستایی در استان بوشهر باید برای خرید یک سبد کالا و خدمات یکسان ۱۸٫۶درصد بیشتر از روستانشینان استان تهران هزینه‌ کند؟ مرکز آمار ایران در عین حال می‌گوید: بیشترین نرخ تورم سالانه در آبان امسال مربوط به روستانشینان هرمزگان به میزان ۳۴٫۸درصد و کمترین آن مربوط به روستانشینان استان خوزستان به میزان ۲۳٫۹درصد بوده است.