اندیشیدن در مباحث گوناگون و استفاده از نعمت تعقل از جمله الطاف ذات اقدس ربوبی(جلّت عظمته)می باشد.خداوند متعال باخلق عقل گوهری گرانبهاتر از آن ایجادنکرد و آن گوهر را به انسان داد تادرامورمختلف ازآن بهره مندگردد.ساحت متفکران توحیدی آنقدر رفیع است که پروردگارمتعال درقرآن کریم ازصاحبان اندیشه به عنوان(اولی الالباب)یادمی کند.عالمانِ سترگ بسیاری درمسیرتصحیح اندیشه جامعه اسلامی گامهای موثری برداشته و آثارگرانمایه ای پیرامون موضوعات وحیانی و حِکَمی از خودبرجای گذاشته اند.ازجمله متفکران بزرگ جهان اسلام که درجبهه اندیشه،فرماندهی کارآمدوبلندهمّت بودودر راه تصحیح تفکرجامعه دینی تولیدنمودوآثارذی مقداری از خویش به یادگارگذاشت،علامه محقق حضرت آیت الله العظمی شیخ محمدکرمی(رضوان الله تعالی علیه)بوده اند.
نهم بهمن ماه مصادف با سالگرد ارتحال ملکوتی این جلوه فضل وفضیلت است.دراین یادنامه اجمالی برآن شدیم تا درکنارسایرفضائل علمی،معنوی و خدمات اجتماعی که شاگردان وارادتمندان ایشان ازمعظم له سراغ دارند،به دوخصوصیت ازخصائص آن رحیل سعیداشاره کنیم‌:

(۱):زهد ودنیاگریزی؛

اولین نکته ای که پیرامون حیات بابرکت آن فقیدسعیدزبانزد عام وخاص می باشد،زهد معظم له می باشد.فقیه عالیقدر،حضرت ایت الله العظمی شیخ محمدکرمی(ره)بادارا بودن علم سرشار،پایگاه عظیم اجتماعی و اخذ وجوهات شرعیه مردم،هیچ گاه از اموال شرعی که در اختیارحضرت ایشان بودبرای رفاه خود و خانواده استفاده نکردند.وجوهاتی که از مقلّدین دریافت می کردندیا صرف رسیدگی به امورات حوزه علمیه ویادرجهت رفع حوائج فقرا ونیازمندان مصرف می شدویابرای تامین هزینه ساخت و مرمّت مساجد استفاده می گردید.معظم له(قدس سره الشریف)ازآن اموال برای ساخت بیمارستان علامه کرمی(ره)که از جمله باقیات صالحات اجتماعی آن عالم ربانی است استفاده می کردو از وجوهات شرعیّه تصرف شخصی نمی کردند.یکی از کسانی که باآن فقیدسعیدارتباط زیادی داشت نقل می کرد:روزی عدّه ای از ارادتمندان حضرت شیخ(ره)بعنوان میهمان به محضر ایشان آمده بودند.قبل از ورود آنان به منزل علامه کرمی(ره)،همسرمرحوم شیخ به ایشان می گوید:مقداری پول بدهید تابرای تهیه موادغذایی ودیگر لوازم ازبازارخریدکرده تااز واردین پذیرایی نمائید.علامه شیخ(ره)می فرمایند:الان پولی ندارم،هرچه درخانه هست همان رابعنوان غذادرست کنید.متعلقه ایشان درجواب آقا می گوید:این همه پول نزد شماوجوددارد(اشاره به وجوهات شرعیه)،آن وقت می گوئیدپول ندارم؟آیت الله العظمی شیخ محمدکرمی(اعلی الله مقامه الشریف)از همسرخویش کاسه ای آب طلب میکند وپس ازآن دستمالی که مرحوم شیخ(ره)عرق پیشانی خودرا باآن پاک میکردند را درون کاسه انداخته و بیرون کشیدو به همسرشان فرمودند:می توانی از این آب بنوشی؟ او درپاسخ علامه گفت:نخیر،این آب غیرقابل شرب است،زیرا دستمالی که عرقتان را باآن پاک می کنیددرکاسه آب انداختیدواین آب دیگرقابلیت شرب ندارد.مرحوم آقا(رضوان الله تعالی علیه)به متعلقه خودفرمودند:همانطورکه این آب بخاطر انداختن دستمالی چرکین درآن قابل نوشیدن نیست،این وجوهات هم چرک اموال مردم است وما نمیتوانیم ازاین اموال برای خوداستفاده کنیم.علامه شیخ محمدکرمی(ره)ساده نوش وساده پوش بودند واز مواهب دنیوی صرفا جهت رفع نیاز وآنهم به اختصاراستفاده می کرد.آنقدر با زهد زندگی کردکه قبل از مرجعیّت وبعداز زعامتِ ایشان،کوچکترین تغییر دررفتاروسبک زندگی معظم له(ره)احساس نمی شد.حضرت علامه(نورالله مرقده الشریف)از مولا ومقتدایش امام المتقین و امیرالمومنین حضرت علی بن ابی طالب(صلوات الله علیه)آموخته بود که دنیا ومواهب آن زودگذراست،فلذا زیبنده نیست به دنیا دل بست و نباید از این مزرعه مادی برای غیرخدااستفاده کرد.لذا همچون اجدادگرامی وپدر ارجمندکه همه از عالمان وفقهای بزرگ شیعه بودند پاک زیست و ردای عصمت را برگردوغباردنیا آلوده ننمود.

(۲):عقل گرایی ممزوج باتوحید؛

اگرچه واژه (سلوک)و(سالک)دردوران مابیشتربرای عرفای ربّانی به کار می رود،ولی این دوکلمه انحصاربه اولیای الهی ندارد.هرکدام از علمای دین دارای مسلکی هستند.سلوک عده ای عرفانی است،مسلک برخی از بزرگان فقهی واصولی است وبادیدگاه فقاهتی موضوعات را بررسی می کنند.برخی دیگراز رجال اسلام مسلک تفسیری ویافلسفی دارند وباچنین عینکی به موضوعات می نگرند.اما اگربخواهیم سلوک علامه گرانمایه آیت الله العظمی شیخ محمدکرمی(طاب ثراه)رامشخص کنیم،نمی توانیم حضرت ایشان را محدودبه مسلک خاصی نمائیم.علامه کرمی(ره)یک فقیه تمام عیاراست اما درفقاهت نه تنها به بررسی آیات وروایات،بلکه اندیشه ها را تفقّه می کند.فیلسوف است ولی با عقل توحیدی خویش اندیشه ها را می اندیشد و سپس تفلسف خویش را درغالب نظریه های گوناگون به رشته تحریردرمی آورد.مفسّر کلام الرّحمن است ولی در(تفسیرمنیر)خودباعقل گرایی کامل نظریات اخباری ها را ردّ نموده و تمام اسرائیلیّات را کنارمیزندوتفسیری شفاف ازآیات حیات را برای سبک زندگی مبتنی بر وحی به رهروان قرآن کریم عرضه می کند.سخنور تواناو شیرین کلامی است،اماعقایدخلاف تعقل و حکمت رابه بهانه جذب مخاطب بر زبان خویش جاری نمی سازد.محدّث و محقق مدقّقی است،ولی روایات ضعیف،ناصحیح و بی مبنادر قاموس اندیشه علامه کرمی(علیه الرحمه)راه ندارد.آن حکیم متاله(ره)از عقل توحیدی(ما عبد به الرحمن)درآثارش به خوبی بهره مند گردیده بود.همین تعقل و کیفیت در روش تحصیل آیت الله العظمی شیخ محمدکرمی(اعلی الله مقامه الشریف)باعث شدمعظم له در سن ۲۸سالگی به درجه رفیع اجتهاد رسیده و بزرگانی همچون حضرت آیات عظام:بروجردی،حجت و والدمعظمشان(رحمت الله علیهم اجمعین)اجازاتی درتصدیق اجتهاد ایشان صادرفرمایند.لذا نمیتوان این مرجع والامقام ومردم دار را صاحب یک مسلک خاص دانست،بلکه اودرجمیع علوم حوزوی دارای تخصص و تالیف بودو باقلم نقادانه سروکارداشت و همین امر باعث شد که تالیفات معظم له از جنس کتب عادی ومعمولی نباشد.حضرت علامه(ره)کثیر التالیف و کثیرالمحتوا بود،برخلاف عده ای که کثیرالتالیف ولی قلیل المحتوا هستند.آیت الله العظمی کرمی(قدس سره الشریف)سالک اندیشه و تعقل است وتعبّد،تفلسف،تفقه،تفسیر ودیگر علوم راباعقل رحمانی می سنجد و حرف های کوچه و بازاری در نظرات علمی خصوصا فتاوای ایشان جایی ندارد.فقیه عالیمقام،مفسرارزشمند،مورّخ ذی مقدار،دانشمندفرزانه حضرت آیت الله حاج سیدعلی شفیعی(مدّظله العالی)دربحث به روز بودن فتاوای علامه کرمی(ره)و عقلانی بودن نظرات ایشان می فرمودند:وقتی درموردقبور امام زادگان درشهرها وروستاهااز معظم له سوال شد،حضرت علامه(ره) فرمودندکه اینهاسادات معمولی هستندو اکام حرم های ائمه هدی(علیهم السلام)براین قبور مترتب نمیشود.اگرچه عدّه ای از اولادویااحفاد سادات صاحب قُبّه و بارگاه از این فتوای معظم له رنجیده خاطرشدند ولی فتاوای ایشان نتیجه استخراج عقلانی آن مرد بزرگ روایات بود و علامه کرمس(ره)در راه دفاع ازسخن و اندیشه صحیح از هیچ کسی ابا نداشت.آری!خطّه خوزستان،دارای چنین اساطین کم نظیری است که تاریخ این استان به نام مبارک چنین عالمانی گره خورده است.نهم بهمن ماه سال ۱۳۸۱ هجری شمسی، هنگامه عروج ملکوتی بزرگ مردتقوا و فرزانگی،فقیه مردم دار و متخلق،علامه محقق و مفسرمدقق حضرت آیت الله العظمی شیخ محمدکرمی(قدس سره الشریف)است.شخصیت عالیقدری که درکشورهای اسلامی،تالیفات حضرت ایشان برای محققین همیشه قابل استفاده بوده و هست ولی آن فقیه رحیل درخوزستان همچنان مظلوم می باشند و آثار آن علامه کم نظیر و جایگاه علمی،معنوی واجتماعی معظم له ناشناخته باقی مانده است.در سالگرد ارتحال جانگداز حضرت آیت الله العظمی شیخ محمدکرمی(طاب ثراه)به روح شریف آن فقیدسعید سلام ودرود فرستاده وازخداوند متعال میخواهیم جامعه دینی و ایمانی بلاخص حوزه های مبارکه علمیه را رهروان حقیقی آن اسوه نیکو قراربدهد.