دکتر پژمان بختیاری‌نیا اظهار کرد: خانواده، اولین سلول جامعه و نخستین نهاد اجتماعی است و حفظ و ارتقای سلامت باروری زوجین در مسیر تقویت و تحکیم خانواده و تداوم چرخه باروری، زیر بنای اساسی توسعه اقتصادی اجتماعی هر کشور محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه شاخص‌های سلامت و همچنین شاخص‌های جمعیتی با توجه به همه ابعاد سلامت باروری و حمایت از خانواده، مادر و کودک بهبود می‌یابند، افزود: سلامت باروری، وضعیت خوب بودن از لحاظ جسمی، روانی و اجتماعی فرد در رابطه با فرآیند و عملکرد تولید مثل و باروری است و تنها نداشتن بیماری، ملاک نیست.

بختیاری‌نیا گفت: در حال حاضر، ایران با چالش‌های جدی مسائل جمعیتی همچون تاخیر در ازدواج، تاخیر در فرزندآوری، عدم تمایل به فرزندآوری، تک فرزندی، قانع بودن به دو فرزندی، افزایش ناباروری، روند صعودی متوسط سن ازدواج در سال‌های اخیر و تاخیر طولانی در تولد فرزند اول (بیش از ۵ سال پس از ازدواج) و همچنین فواصل طولانی بین تولد فرزندان مواجه است که این مسائل باعث می‌شوند فرصت‌های مناسب برای بارداری اول و بارداری‌های بعدی از دست برود و به نوبه خود محدود شدن فرزندآوری را به دنبال داشته باشد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز عنوان کرد: اگر زوجین در آغاز زندگی دارای مشکلات باروری باشند، ایجاد فاصله طولانی بین ازدواج و تولد اولین فرزند موجب خواهد شد که مشکل ناباروری برای مدت طولانی‌تری از نظر پوشیده بماند و طبیعتا درمان‌های بعدی را نیز با مشکلات بیشتری روبرو کند.

وی با اشاره به اینکه کشور با بحران کاهش باروری، کاهش نیروی مولد و جوان در آینده و همچنین پیشروی جمعیت کشور به سمت سالمندی مواجه شده است، گفت: بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که نرخ باروری کلی کشور در سال‌های اخیر شیب نزولی سریعی داشته است. سال ۱۴۰۱ این میزان به ۱,۶۶ رسیده و این روند کاهشی همچنان ادامه داشته است و با سطح جانشینی ۲.۵، فاصله زیادی دارد.

بختیاری‌نیا با بیان اینکه اصلی‌ترین نتیجه کاهش فرزندآوری، پیری جمعیت است و این رخداد، پیامدهای جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت، خاطرنشان کرد: مشکلات اقتصادی، کاهش تولید و رشد اقتصادی، هزینه‌های سنگین بیمه و طرح‌های حمایتی برای بازنشستگان، کشور را دچار بحران اقتصادی خواهد کرد.

وی یکی دیگر از پیامدهای جبران‌ناپذیر پیری جمعیت را معضل نیروی کار دانست و گفت: با کاهش نیروی کار، برای جلوگیری از تعطیلی کارخانه‌ها و حتی برای پست‌های مهم باید از کارگران و نیروهای خارجی استفاده کرد.

وی افزود: خطرات فرهنگی و اجتماعی از دیگر پیامدهای پیری جمعیت است، به گونه‌ای که برخی خانواده‌ها که از تنهایی رنج می‌برند، خلأ اُنس با فرزند را با انس با حیوانات پر می‌کنند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به یکی دیگر از عواقب جبران‌ناپذیر پیری جمعیت گفت: رخداد پیری جمعیت باعث تغییر در بافت جمعیتی جامعه و کاهش نیروی جوان برای دفاع از امنیت و اقتدار کشور خواهد شد که خطرات سیاسی و امنیتی را به دنبال دارد.

وی عنوان کرد: افزایش جمعیت عاملی برای شتاب روند توسعه اقتصادی است زیرا مهم‌ترین نیاز اولیه توسعه اقتصادی، وجود نیروهای جوان، فعال و کارآمد است؛ بنابراین کاهش جمعیت موجب پیری جمعیت می‌شود که خود مانعی برای رشد و توسعه اقتصادی خواهد بود. به عبارت دیگر، در شرایط کنونی که جامعه اسلامی ما با معضل گسل کاهش جمعیت مواجه است، این امر عامل مهمی برای عقب ماندگی و عدم توسعه کشور به شمار می‌رود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: با کاهش و رشد منفی جمعیت، جامعه پیر می‌شود و از نشاط و سرزندگی لازم برخوردار نخواهد بود زیرا جوانان، مایه پویایی و سرزندگی جوامع هستند و غالب نوآوری‌ها، خلاقیت‌ها و نیز جهش‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی توسط نیروهای جوان به منصه ظهور می‌رسد و همچنین آسیب‌های اخلاقی و تربیتی نیز یکی دیگر از پیامدهای منفی کاهش و کنترل جمعیت است.

وی افزود: یکی دیگر از آثار رشد منفی و کاهش جمعیت، پیری و در نتیجه حرکت به سمت و سوی انقطاع نسل بشر است؛ اصولاً فلسفه ازدواج و تشکیل خانواده، بقای نسل بشری است که مطابق فلسفه آفرینش است. افراد از طریق ازدواج و فرزندآوری، موجب پیوند بین نسل‌ها و تدوام نسل بشر می‌شوند اما اگر قرار باشد علی‌رغم تشکیل خانواده، تاکید بر اصل ازدواج باشد و زاد و ولد، نه تنها به عنوان یک اصل مطرح نباشد، بلکه سیاست راهبردی جامعه تاکید بر کنترل موالید باشد، در بلند مدت جامعه با امحا و انقطاع نسل بشر مواجه خواهد شد؛ معضلی که امروزه بسیاری از کشورهای غربی با آن مواجه هستند، کشور ما نیز در صورت تداوم سیاست کنترل جمعیت، با این بحران جدی مواجه خواهد شد.

رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان گفت: طبق تحقیقات، بچه‌هایی که در خانواده‌های تک یا کم فرزند زندگی می‌کنند، جامعه‌پذیری‌شان با اختلال مواجه است زیرا امکانات اقتصادی در چنین خانواده‌هایی فقط به یک یا دو فرزند اختصاص می‌یابد و چنین فردی عادت ندارد که خواسته‌های خود را محدود کند و با دیگر فرزندان مشارکت، ارتباط و تعامل داشته باشد، در نتیجه بچه‌های بی‌مسئولیتی در این خانواده‌ها تربیت می‌شوند.

وی بیان کرد: نکته دیگری که به نحو غیرمستقیمی به موضوع جمعیت و زاد و ولد در کشور ارتباط دارد، موضوع تشکیل خانواده و روابط خویشاوندی است که در اسلام به هر دو آن‌ها تاکید شده است؛ عامل بنیادین گسترش جمعیت، خانواده است و خانواده به خویشاوندی وابسته است. جمعیت بدون خانواده زیاد نمی‌شود و خانواده بدون خویشاوندی و خانواده بزرگ، خاله، عمه، دایی و عمو دارای نقص‌های فراوان هنجاری خواهد بود زیرا خانواده و سنت‌ها لازم و ملزوم یکدیگر هستند؛ یعنی اینکه سنت، مؤید خانواده است و در مقابل، خانواده به پاسداشت سنت‌ها همت می‌گمارد. در چنین صورتی، باید برای اصلاح روند نامعقول کاهش جمعیت، بر روی مفهوم خویشاوندی تأکید جدی شود، در غیر این صورت، دو یا سه نسل دیگر جامعه ما با بحران خویشاوندی روبه‌رو خواهد بود.

منبع: ایسنا