دکتر سید محمد علوی اظهار کرد: آبله میمونی یک بیماری است که توسط ویروس آبله میمونی ایجاد می‌شود. این بیماری بین انسان و حیوان مشترک است به این معنی که می‌تواند از حیوانات به انسان سرایت کند و همچنین از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

وی در خصوص علت نام گذاری این بیماری به عنوان “آبله میمونی” افزود: این بیماری اولین بار در سال ۱۹۵۸ در میان میمون‌هایی که برای تحقیقات و پژوهش نگهداری می‌شدند شناسایی شد و بعدها در سال ۱۹۷۰ در انسان نیز مشاهده شد بنابراین آن را آبله میمونی نامیدند.

علائم آبله میمونی

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در خصوص علائم ابتلا به آبله میمونی گفت: علائم آبله میمونی معمولاً شامل تب، سردرد شدید، دردهای عضلانی، کمردرد، سطح انرژی پایین، تورم گره‌های لنفی و دانه‌ها یا تاول‌های پوستی هستند.

علوی افزود: دانه‌های پوستی معمولاً در مدت یک تا سه روز پس از شروع تب، آشکار می‌شوند. تاول‌ها ممکن است صاف یا کمی برجسته باشند، با مایع شفاف یا زرد پر شده و سپس پوسته و خشک شده و بریزند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه تعداد تاول‌ها در یک فرد می‌تواند از چند عدد تا چند هزار متغیر باشد، گفت: دانه‌ها روی صورت، کف دست‌ها و کف پا متمرکز می‌شود. همچنین می‌توانند در دهان، اندام تناسلی و چشم پیدا شوند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: بهبودی علائم معمولاً بین دو تا چهار هفته طول می‌کشد و بدون درمان، خود به خود از بین می‌رود.

وی با بیان اینکه افرادی که فکر می‌کنند علائمی از ابتلا به این بیماری دارند باید با پزشک یا مراقب سلامت بهداشت مشورت کنند، عنوان کرد: اگر فردی با فرد مشکوک یا مبتلا به آبله میمونی در تماس بوده، به پزشک یا مراقب سلامت خود اطلاع دهند.

میزان کشندگی بیماری

علوی در مورد اینکه آیا ممکن است بیماران از آبله میمونی بمیرند؟ گفت: در بیشتر موارد، علائم آبله میمونی به خودی خود در مدت چند هفته از بین می‌رود اما در برخی افراد می‌تواند منجر به عوارض جدی و یا حتی مرگ شود.

وی افزود: نوزادان، کودکان و افراد مبتلا به نقص ایمنی زمینه‌ای ممکن است در معرض خطر علائم جدی‌تر و مرگ ناشی از آبله میمونی باشند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: عوارض موارد شدید آبله میمونی شامل عفونت‌های پوستی، ذات‌الریه، گیجی و عفونت‌های چشمی است که می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود. در حال حاضر حدود ۳ تا ۶ درصد مرگ در مبتلایان در کشورهای بومی گزارش شده که بیشتر در کودکان یا افرادی بوده است که اغلب دچار مشکلات سلامتی دیگری بوده‌اند. از بیش از ۳۸ هزار مورد بیمار مبتلا به آبله میمونی که در ۹۲ کشور جهان گزارش شده تنها ۱۲ مورد فوتی بوده است که رقم بسیار پایینی است.

چگونگی انتقال آبله میمونی

وی در خصوص چگونگی سرایت آبله میمونی از حیوانات گفت: آبله میمونی می‌تواند هنگام تماس فیزیکی با حیوان آلوده به انسان سرایت کند. میزبانان جانوری این ویروس، جوندگان و نخستی‌سانان هستند.

علوی تاکید کرد: خطر انتقال و ابتلا به آبله میمونی از جانوران را می‌توان با پرهیز از تماس محافظت‌نشده با جانوران وحشی به ویژه آن‌هایی که بیمار یا مرده هستند از جمله گوشت و خون حیوانات، کاهش داد. در کشورهای بومی که جانوران حامل آبله میمونی هستند، هر غذای حاوی گوشت یا اجزا و احشای حیوان باید قبل از خوردن کاملاً پخته شود.

وی در مورد چگونگی انتقال آبله میمونی تصریح کرد: افراد مبتلا به آبله میمونی در زمانی که علائم دارند (معمولاً بین دو تا چهار هفته) سرایت‌دهنده بیماری به دیگران هستند. دیگر افراد ممکن است از طریق تماس جسمی نزدیک با فردی که علائم دارد، به آبله میمونی مبتلا شوند.

وی افزود: به ویژه دانه‌های پوستی، مایعات بدن مانند آب، چرک یا خون ناشی از تاول‌های پوستی، لباس، روتختی، حوله یا ظروف غذاخوری که در اثر تماس با فرد مبتلا به ویروس آلوده شده‌اند نیز می‌تواند دیگران را مبتلا کند.

علوی بیان کرد: زخم‌ها، ضایعات یا جراحت دهان نیز می‌توانند عفونی باشند به این معنی که ویروس می‌تواند از طریق بزاق انتشار یابد بنابراین افرادی که از نزدیک با فرد مبتلا در ارتباط هستند از جمله کارکنان بهداشتی، اعضای خانواده و شرکای جنسی، در معرض خطر بیشتری برای عفونت هستند.

وی ادامه داد: این ویروس همچنین می‌تواند از طریق جفت از مادر به جنین، یا از طریق تماس پوست به پوست از والدین به کودکان منتقل شود اما در حال حاضر مشخص نیست که آیا افرادی که علائمی ندارند می‌توانند بیماری را پخش کنند یا خیر.

چه کسانی در خطر ابتلا به آبله میمونی هستند؟

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: هر فردی که با فرد دارای علائم آبله میمونی یا با حیوان آلوده تماس جسمی نزدیک داشته باشد بیشتر در معرض خطر عفونت است.

وی بیان کرد: افرادی که در برابر آبله واکسینه شده‌اند، احتمالاً در برابر عفونت آبله میمونی نیز مصونیت دارند با این وجود، بعید است افراد جوان‌تر در برابر آبله واکسینه شده باشند زیرا پس از سال ۱۹۸۰ واکسیناسیون آبله در سراسر جهان متوقف شد؛ در این سال آبله اولین بیماری انسانی بود که در دنیا ریشه‌کن شد. با این حال حتی افرادی که علیه آبله واکسینه شده‌اند و در برابر آبله میمونی نیز تا حدی مقاوم هستند نیز باید اقدامات احتیاطی برای محافظت از خود و دیگران انجام دهند.

علوی بیان کرد: نوزادان، کودکان و افراد مبتلا به نقص ایمنی زمینه‌ای ممکن است در معرض خطر علائم جدی‌تر و مرگ ناشی از آبله میمونی باشند. کارکنان بهداشتی نیز به دلیل قرار گرفتن طولانی‌تر در معرض ویروس در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

راه‌های محافظت از خود و دیگران در برابر آبله میمونی

رئیس مرکز بهداشت خوزستان افزود: مردم می‌توانند با محدود کردن تماس با افرادی که مشکوک به آبله میمونی هستند یا ابتلای آن‌ها تأیید شده است، خطر ابتلای خود را کاهش دهند. اگر فردی به دلیل اینکه کارمند بهداشتی یا درمانی است یا اینکه با شخص بیمار زندگی می‌کند، نیاز به تماس جسمی با فرد دچار آبله میمونی دارد باید از هر گونه تماس مستقیم محافظت‌نشده با ضایعات پوستی و ترشحات بیمار خودداری کرده و با پوشیدن دستکش و همچنین پوشاندن ضایعات بیمار با لباس احتمال انتقال بیماری را کاهش دهد.

وی افزود: در صورتی که کسی به فرد مشکوک یا مبتلا به خصوص در صورت داشتن سرفه یا وجود ضایعاتی در دهان، از نظر جسمی نزدیک می‌شود، باید از ماسک طبی استفاده کند. البته هر دو باید ماسک استفاده کنند. همچنین تا حد امکان از تماس پوست با پوست خودداری کرده و برای تماس مستقیم با ضایعات، دستکش یکبار مصرف پوشیده شود.

علوی عنوان کرد: در صورتی که خود شخص نمی‌تواند این کار را انجام دهد، هنگام تعویض لباس یا روتختی وی از ماسک استفاده شود. همچنین شست‌وشوی مرتب دستان با آب و صابون یا محلول دست حاوی الکل خصوصاً پس از تماس با فرد مبتلا، لباس‌ها، روتختی‌ها، حوله‌ها و سایر وسایل یا سطوحی که فرد مبتلا لمس کرده یا ممکن است دانه‌های پوستی یا ترشحات تنفسی آن‌ها با این وسایل تماس داشته باشد، باید انجام شود. لباس‌ها، حوله‌ها، پارچه‌ها و ظروف غذای فرد نیز با آب گرم و مواد شوینده شسته شود. سطوح آلوده نیز تمیز و ضدعفونی شوند و زباله‌های آلوده مانند پانسمان‌ها به طور مناسب دور ریخته شود.

آیا کودکان می توانند به آبله میمونی مبتلا شوند؟

وی گفت: کودکان معمولاً بیشتر از نوجوانان و بزرگسالان مستعد ابتلا به علائم شدید آبله میمونی هستند. این ویروس همچنین می‌تواند به جنین، یا در تماس جسمی اولیه از مادر به نوزاد منتقل شود.

افراد مشکوک به ابتلا آبله میمونی چه کنند؟

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: اگر کسی فکر می‌کند مبتلا به این بیماری است یا در تماس نزدیک با فرد مبتلا به آبله میمونی بوده است، برای مشاوره، آزمایش و مراقبت‌های پزشکی با پزشک یا مراقب سلامت بهداشت تماس بگیرد. در صورت امکان نیز خود را ایزوله و از تماس نزدیک با دیگران خودداری کند. به طور مرتب دست‌ها را شسته و سایر اقدامات برای محافظت از دیگران در برابر عفونت را انجام دهد. کارکنان بهداشتی برای آزمایش از این بیماران نمونه‌برداری خواهند کرد تا بیماران بتوانند خدمات مراقبتی مناسب را دریافت کنند.

وی در خصوص اینکه آیا واکسنی علیه آبله میمونی وجود دارد یا خیر؟ گفت: چندین واکسن برای پیشگیری از آبله وجود دارد که در برابر آبله میمونی نیز محافظت ایجاد می‌کنند. واکسن جدیدتری تحت عنوان MVA-BN که به نام‌های lmvamune، lmvanex یا Jynneos نیز شناخته می‌شود، برای آبله ساخته شده که در سال ۲۰۱۹ برای استفاده از آبله میمونی تایید شد ولی هنوز به طور گسترده در دسترس نیست.

علوی افزود: سازمان جهانی بهداشت در تلاش برای همکاری در تولید این واکسن برای بهبود دسترسی به آن است. البته افرادی که در گذشته علیه آبله واکسینه شده‌اند در برابر آبله میمونی نیز حفاظت دارند. واکسن‌های اولیه آبله دیگر در دسترس عموم نیستند و افراد زیر ۴۰ تا ۵۰ سال بعید است واکسینه شده باشند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: ممکن است برخی از پرسنل آزمایشگاه یا کارکنان بهداشت و درمان با واکسن جدیدتر آبله واکسینه شده باشند.

آبله میمونی درمان دارد؟

علوی در مورد راه‌های درمان این بیماری بیان کرد: اغلب علائم آبله میمونی خود به خود و بدون نیاز به درمان برطرف می‌شوند. مراقبت از دانه‌های پوستی با اجازه دادن به خشک شدن در صورت امکان یا در صوت نیاز پوشاندن با یک پانسمان مرطوب برای محافظت، بسیار مهم است.

وی افزود: باید از لمس هر گونه زخم در دهان یا چشم خودداری شود. می‌توان از دهان‌شویه و قطره چشم که حاوی کورتون نباشند نیز استفاده کرد. ایمونوگلوبولین آبله (VIG) ممکن است برای موارد شدید توصیه شود. یک داوری ضد ویروس که برای درمان آبله ساخته شده بود، تکوویریمات با نام تجاری TPOXX است که در ژانویه ۲۰۲۲ برای درمان آبله میمونی تأیید شد.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان در مورد اینکه آیا خطر تبدیل شدن این بیماری به یک طغیان بزرگ‌تر وجود دارد؟ تصریح کرد: آبله میمونی معمولاً خیلی مسری قلمداد نمی‌شود زیرا برای انتشار بین افراد به تماس جسمی نزدیک مثل تماس پوست به پوست با فرد مبتلا نیاز دارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر خطر ابتلا به آبله میمونی برای عموم مردم کم است، افزود: سازمان جهانی بهداشت برای جلوگیری از گسترش بیشتر ویروس، طغیان فعلی را با اولویت بالا پیگیری می‌کند همان گونه که در سال‌های متمادی آبله را به عنوان یک بیماری‌زای اولویت‌دار در نظر گرفته است.

علوی بیان کرد: موارد ابتلایی که در حال حاضر مشاهده می‌کنیم برای طغیان آبله میمونی معمولی نیستند زیرا هیچ سفری از کشورهای بومی یا حیوانات صادر شده از کشورهای بومی گزارش نشده است.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: شناسایی نحوه انتشار ویروس و محافظت از افراد در برابر عفونت، اولویت سازمان جهانی بهداشت شده است. افزایش آگاهی در مورد این وضعیت جدید نیز به جلوگیری از انتقال بیشتر کمک می‌کند.

منبع: ایسنا