دکتر احمد لندی اظهار کرد: پدیده گرد و غبار ناشی از فعال شدن کانون‌های داخی گرد و غبار و کانون‌های عراق و سوریه است. به محض اینکه سرعت باد افزایش پیدا می‌کند به ویژه در این فصل که جهت وزش باد به سمت کشور ما است، خوزستان و استان‌های غربی درگیر می‌شوند و این گرد و غبار گاهی تا استان‌های مرکزی از جمله تهران نیز رسیده است.

 برای کنترل کانون‌های گرد و غبار تصمیمات مقطعی گرفته می‌شود

وی ادامه داد: در کشور ما هم متاسفانه حدود هفت کانون اصلی گرد و غبار وجود دارد که در سال‌های گذشته کارهایی برای کنترل آن‌ها انجام شد اما بعد فراموش شدند و اگر به آن‌ها رسیدگی نشود قطعا فعال می‌شوند.

لندی گفت: در مدت اخیر هم گرد و غبار کانون‌های خارجی به خوزستان رسیده و هم کانون‌های داخلی فعال شده‌اند.

استاد خاک‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: برای کنترل این کانون‌ها تصمیمات مقطعی گرفته می‌شود و دوباره رها می‌شوند و دوباره روز از نو و روزی از نو. این در حالی است که اکنون شرایط پدیده گرد و غبار متفاوت شده و نیاز است که راهکارهای علمی و جهانی برای کنترل این پدیده در نظر گرفت. کنترل گرد و غبار نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت دارد.

تاثیر ۶۵ تا ۸۰ درصدی کانون‌های خارجی در دهه اخیر

وی با اشاره به متغیر بودن وضعیت خیزش گرد و غبار بیان کرد: در دهه اخیر کانون‌های گرد و غبار خارجی در وقوع گرد و غبار در استان خوزستان تاثیری متفاوت و از ۶۵ تا ۸۰ درصد داشته‌اند اما در سال ۹۵ به بعد کانون‌های داخلی نیز فعال شدند که این وضعیت به دلیل خشکسالی و انجام ندادن اقداماتی برای کنترل آن‌ها رخ داده است.

عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: از سال ۹۵ عمده کانون‌های داخلی باعث ایجاد گرد و غبار شدند اما امروز هم کانون‌های داخلی فعال‌اند و هم کانون‌های خارجی.

وی افزود: البته گاهی ذرات غبار نشسته روی سطوح و درختان در شهر نیز پس از وقوع گرد و غبار، با وزش باد کم ممکن است دوباره خود باعث گرد و غبار در شهر شوند و علت آن هم رسیدگی نکردن است و این وضعیت باقی می‌ماند تا وقتی که درختان و خیابان‌ها در فصل زمستان با باران شسته شوند.

ظاهرا آلودگی هوا عادی شده است

لندی بیان کرد: مشکلات عمده وجود دارد که دیده نمی‌شوند و گریبان مردم را گرفته است؛ در طول هفته در استان خوزستان سه تا چهار بار هوای غبارآلود داریم و گاهی وضعیت هوا به شرایط خطرناک  می‌رسد و ظاهرا آلودگی هوای خوزستان عادی شده است.

استاد خاک‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: بر اساس مطالعاتی که سازمان زمین‌شناسی استان خوزستان انجام داده است هفت کانون بحرانی داخلی داریم که در حال گسترش نیز هستند زیرا رها شده‌اند و اقدامی برای کنترل آن‌ها انجام نمی‌شود.

وی افزود: در بخش‌هایی نیز که کشت نهال صورت گرفته است به دلیل تامین نشدن آب برای آبیاری نهال‌ها، سبزینگی در برخی نقاط از ۸۰ درصد به ۴۰ درصد رسیده است. لذا به عملکرد مهار کانون‌های داخلی چندان خوشبین نیستیم و امکان دارد که به وضعیت سابق برگردند.

برای کنترل کانون‌های داخلی چه کارهایی انجام شد؟

وی با اشاره به اقداماتی که برای کنترل کانون‌ها نیاز است، افزود: بحث مالچ‌پاشی اساسا برای این مناطق مطرح نیست بلکه برای تپه‌های شنی انجام می‌شود که آن هم به علت اعتراض محیط زیست دیگر انجام نشد. حدود ۶۵۰ هزار هکتار اراضی مستعد فرسایش بادی در خوزستان داریم و بخشی از آن‌ها شنزارها هستند که یکی از کارآمدترین‌های روش کنترل آن مالچ‌پاشی است و البته تاثیرات نامطلوب زیست محیطی دارد اما تاکنون روش جایگزین موثری برای آن پیدا نشده است.

لندی گفت: در سال‌های گذشته برای کنترل کانون‌های داخلی خوزستان قرق، پخش سیلاب و نهال‌کاری انجام شد که برخی جاها جواب داد و برخی جاها نتیجه‌ای نداد.

هر کانون گرد و غبار، یک روش کنترل

استاد خاک‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز عنوان کرد: نیاز است که یک کمیته فنی متشکل از دانشگاه، منابع طبیعی، استانداری و زمین‌شناسی تشکیل شود و شرایط کانون‌ها را یکی یکی بررسی و وضعیت را آمایش کنند و به یک جمع‌بندی برسند و برای هر کانون، یک روش موثر معرفی کنند زیرا ممکن است به دلیل نوع خاک و دسترسی نداشتن به آب، نتوانیم همه کانون‌ها را به یک روش کنترل کنیم که قطعا هم این گونه است.

وی ادامه داد: نیاز است که برای هر کانون یک کمیته تصمیم‌گیری کند و برنامه‌ریزی شود و برای آن اعتبار ابلاغ شود که این امر نیازمند پیگیری مجلس و سازمان برنامه و بودجه است.  شاید منابع طبیعی به تنهایی نتواند این کار را انجام دهد پس باید کمیته‌ای متشکل از چند دستگاه مرتبط جمع شوند و برای هر کانون برنامه‌ریزی و بهترین روش کنترل را تعیین کنند.

لندی یادآور شد: دانشگاهیان وابسته به هیچ دستگاهی نیستند بنابراین حرف خود را می‌زنند و ممکن است این حرف‌ها برای برخی افراد که تمایلی به حرف دانشگاهیان ندارند، تند باشد.

وی افزود: دانشگاهیان نظرات خود را اعلام می‌کنند اما در اجرا صحبت آن‌ها اجرایی نمی‌شود زیرا یا برای برخی هزینه دارد و یا دوست ندارند. بنابراین دانشگاه‌ها به وظفه خود عمل می‌کنند اما دستگاه‌ها تا زمانی که هزینه‌ای برای آن‌ها نداشته باشد پیشنهادهای دانشگاهیان را گوش می‌دهند و بعد می‌بینیم در عمل خیلی از کارها را انجام نمی‌دهند.

منبع: ایسنا