محمدجواد اشرفی در شصتمین جلسه علنی شورای شهر اهواز که امروز (۲۵ خردادماه) برگزار شد، اظهار کرد: در اهواز دو کانون اصلی آلودگی وجود دارد که شامل صنایع و حمل و نقل شهری هستند. بر اساس مطالعاتی که توسط دانشگاه صنعتی شریف در مورد سیاهه انتشار در اهواز انجام شده، سهم هر کدام از این کانون‌ها مشخص شده است.

وی افزود: شرکت‌های نفتی به ویژه شرکت نفت و  گاز کارون، شرکت کربن و شرکت فولاد اصلی‌ترین عوامل آلاینده در اهواز در حوزه صنایع هستند.

اشرفی بیان کرد: پیگیری‌های زیادی در خصوص کنترل فلرها و مهار گازهای همراه نفت انجام شده و توسط وزارت نفت پروژه‌های خوبی در این زمینه در حال اجرا است. در زمینه مهار فلرهای حوزه نفت و گاز کارون قرادادی ببن پتروشیمی مارون و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب وجود دارد که پتروشیمی مارون متعهد شده گازهای همراه نفت را جمع‌آوری و به عنوان خوراک در پتروشیمی مورد استفاده قرار دهد. انتطار می‌رود حداکثر تا سه سال آینده در حوزه نفت و گاز کارون همه فلرهایی که اکنون آلاینده هستند و در محیط رهاسازی می‌شوند جمع‌آوری شوند تا یکی از دغدغه‌های اصلی شهروندان اهوازی رفع شود.

اشرفی تصریح کرد: این شرکت‌ها تا زمانی که بر کنترل و مدیریت آلودگی فائق نیایند جزو صنایع آلاینده محسوب می‌شوند؛ اهواز بیشترین سهم اخذ عوارض را از شرکت نفت و گاز کارون دارد زیرا بیشترین تاثیرپذیری منفی را از این منبع آلودگی با شدت چهار دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: در زمینه سهم حمل و نقل شهری نیز با توجه به کیفیت خودروها و نداشتن برنامه‌های مدیریت ترافیکی در اهواز شاهد افزایش تاثیرپذیری شهر از آلودگی حمل  و نقل درون شهری هستیم که در سیاهه انتشار این درصد سهم به خوبی خود را نشان داده شده است.

وی عنوان کرد: در این راستا با شرکت پخش فرآورده‌های نفتی همکاری و نظارت خوبی داشتیم تا در اهواز  از بنزین یورو ۴ استفاده شود که در بیشتر ایام در جایگاه‌های سوخت این نوع بنزین توزیع می‌شود. این کار نقش قابل توجهی در جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها به ویژه آلاینده‌های گوگردی دارد.

اشرفی با تاکید بر رعایت نکاتی برای مدیریت آلودگی در اهواز توسط شهرداری اهواز بیان کرد: متاسفانه شهرداری در حوزه مدیریت حمل و نقل بسیار ضعیف است. اتوبوس‌های ناوگان اتوبوسرانی اهواز علاوه بر تعداد کم، کیفیت خوبی نیز ندارند. استفاده از خودروهای گازسوز یا برقی نیز در اهواز انجام نمی‌شود یا بسیار کم است. اینموارد در حالی است که برای جلوگیری  از آلودگی‌های ناشی از حمل و نقل باید ناوگان اتوبوسرانی از نظر کمی و کیفی تقویت شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: پدیده “شهر فروشی” در اهواز هویدا است. برای ایجاد درآمد و لو کمرنگ باشد، این کارها انجام می‌شود؛ به طور مثال در خیابان “ایدون” تعداد زیادی بنگاه‌های املاک وجود دارد که باید ببینیم این خیابان چه نقشی در ترافیک دارد در حالی که باید فضای تنفسی برای این منطقه باشد. در سه سال گذشته به چهار شهردار سابق گفتیم این کارها را انجام ندهند زیرا این کار در ترافیک اهواز تاثیر دارد. برای حل ترافیک اهواز باید هزینه شود نه  اینکه هزینه‌هایی ایجاد شود که با هزینه‌های بیشتر هم قابل حل نیست.

اشرفی بیان کرد: از طرف دیگر، متاسفانه شهرداری اهواز هیچ گاه به تعهدات خود در تهیه و بهره‌برداری از دوربین‌های شهر که ابزار خوبی برای مدیریت ترافیک و جلوگیری از تصادفات است عمل نکرده است.

وی با اشاره به وقوع گرد و غبار و شناسایی هفت کانون ریزگرد داخلی در استان خوزستان تصریح کرد: کانون جنوب شرق اهواز بحرانی‌ترین کانون است که بیشتر از بقیه کانون‌ها اهواز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این کانون حدود ۱۳۰ هزار هکتار مساحت دارد و از سال ۹۶ که موضوع کنترل گرد و غبار چالش اساسی شد، برنامه‌ریزی در این زمینه آغاز انجام شد. در این راستا کاشت نهال در ۳۰ هزار هکتار از محل اعتبارات صندوق ملی توسعه مطرح شد که اعتباری در اختیار اداره‌کل منابع طبیعی خوزستان قرار گرفت و این مساحت زیر کشت رفت که ۲۵ هزار هکتار آن تقریبا سبزینگی دارد. مدیریت قرق و چرا نیز در ۱۰۰ هزار هکتار انجام شد که اثرگذاری نسبی داشته است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: عامل اصلی گرد و غبار در کانون‌های داخلی و خارجی، تغییرات اقلیمی و کمبود بارندگی بوده است. در سال‌های ۹۷ و ۹۸ بارندگی خوبی داشتیم که موجب شد در سال‌های ۹۸ و ۹۹ گرد و غباری که منجر به آزار و زحمت مردم شود، رخ ندهد. تا سال ۱۴۰۰ هم گرد و غبار به آن صورت نداشتیم اما با کاهش بارندگی‌ها به تدریج گرد و غبار نیز بیشتر شد.

اشرفی افزود: تامین حق‌آبه تالاب‌ها باید مطالبه عمومی برای مردم باشد؛ دو کانون مهم گرد و غبار در تالاب‌های شادگان و هورالعظیم واقع هستند که اگر حق‌آبه این تالاب‌ها تامین نشود شانس خیزش گرد و غبار از این دو محدوده وجود دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به اتفاقات بد مدیریتی در سال‌های گذشته گفت: دو کانون گرد و غبار دیگر، هور منصوره و هور شریفه هستند که خشک‌اند اما همچنان تحت تاثیر بارش‌های خوب گذشته هستند و هنوز کانون‌های گرد و غبارشان فعال نشده است. در سال‌های گذشته حق‌آبه این دو هور رعایت نشد و کارهای غیر کارشناسی  انجام و بندهایی در بالادست ایجاد کردند که موجب شد حق‌آبه این دو هور تامین نشود که این کارها موجب می‌شود در سال‌های بعد این دو هور به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شوند.

وی با بیان اینکه برای مدیریت کانون‌های داخلی به ویژه کانون جنوب شرق اهواز هزینه‌های زیادی صرف شده است، عنوان کرد: برای مدیریت کانون‌های خارجی در چند ماه گذشته اقدامات دیپلماسی با کشورهای همسایه آغاز شده است. اخیرا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به عراق و سوریه که از اصلی‌ترین کانون‌هایی هستند که خوزستان و غرب کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهند، سفر کرد و توافقات اولیه انجام شده است. ۲۱ تیرماه نیز با ۱۵ کشور در این خصوص نشستی خواهیم داشت. بنابراین عزم ملی برای اجرای برنامه‌ها در حوزه کنترل گرد و غبار با کشورهای دیگر آغاز شده که برنامه‌ای بلندمدت است. اکنون باید تلاش شود حداقل کانون‌های داخلی مدیریت شوند.

اشرفی با اشاره به آلودگی رودخانه کارون تصریح کرد: در شبانه‌روز ۲۲۰ هزار مترمکعب پساب آلوده وارد رودخانه کارون می‌شود. در سال ۹۷ تصفیه‌خانه شرق اهواز با ظرفیت اسمی ۱۱۲ هزار مترمکعب در شبانه‌روز به بهره‌برداری رسید اما با توجه به اینکه خط انتقال فاضلاب اجرا نشده بود، پساب وارد تصفیه‌خانه نشد اما  با پیگیری‌های انجام شده در حال حاضر حدود ۷۰ هزار مترمکعب از فاضلاب شرق اهواز به سمت این تصفیه‌خانه هدایت شده است و برنامه‌ریزی این است که تا شش ماه آینده کل پساب شرق اهواز با ظرفیت ۱۱۲ هزار مترمکعب به این تصفیه‌خانه هدایت شود.

وی افزود: تامین اعتبار فاینانس داخلی غرب اهواز نیز انجام شده و احداث آن کلید خورده است. بر اساس برنامه زمان‌بندی، این تصفیه خانه باید در سه سال به بهره‌برداری برسد و امیدواریم حداکثر تا سه سال آینده هیچ فاضلابی وارد رودخانه کارون نشود.

اشرفی در مورد اینکه شرکت‌های آب و فاضلاب جزو واحدهای آلاینده هستند یا خیر؟ بیان کرد: بر اساس قانون، از سال ۱۴۰۱ شرکت‌های خدماتی هم مشمول واحدهای آلاینده می‌شوند. به شرکت آبفا خوزستان اعلام کرده‌ایم شهرهایی که فاقد سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب هستند در لیست واحدهای آلاینده قرار می‌گیرند اما هنوز دستورالعمل‌ها به صورت ملی ابلاغ نشده است.

وی عنوان کرد: واقعیت این است که اهواز در حوزه محیط زیست شهری هیچ استانداردی ندارد و به هیچ کدام از استانداردها حتی نزدیک نیست؛ در حوزه پسماند از جمع‌آوری تا دفع، مشکلات زیادی داریم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: سایت دفن زباله صفیره یکی از منابع اصلی و خطرناک آلاینده اهواز است؛ دود و گازهای ناشی از سوختن زباله‌های اهواز اثرگذاری منفی زیادی در حوزه سلامت دارد. با وجود پیگیری‌ها متاسفانه هیچ اقدام موثری در این حوزه نشده است و هنوز زباله‌ها سوزانده می‌شوند.

وی بیان کرد: بارها مشاهده شده است که زباله‌گردها برای جمع‌آوری بهتر پسماند مورد نیازشان، زباله‌های این سایت را می‌سوزانند و شهرداری اهواز حتی بر این موضوع نیز فائق نیامده است.

اشرفی گفت: برای مدیریت یا دفن بهداشتی در سایت صفیره، ۴۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات صندوق محیط زیست در نظر گرفته‌ایم و به شهرداری اهواز ابلاغ شد اما متاسفانه با وجود گذشت مدت زمان زیادی از این کار، تاکنون هیچ گزارشی از جذب اعتبار نداشته‌ایم در حالی که امکان جذب تا ۱۵۰ میلیارد تومان وجود داشت.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: بحث تخلیه زباله و نخاله در حاشیه رودخانه کارون نگران‌کننده است؛ در حالی که اگر این رودخانه در هر کدام از شهرهای ایران وجود داشت به عنوان ظرفیت بالفعل از آن استفاده می‌شد اما اکنون باید از رودخانه کارون تنها به عنوان منظر بد یاد شود.

وی با اشاره به رها شدن حاشیه رودخانه کارون و دیگر نقاط شهر، افزود: به طور مثال سالیان سال است که در حاشیه کارون در پارک ۴۲ هکتاری هیچ رسیدگی و گشتی وجود ندارد. در دیگر نقاط اهواز نیز نخاله‌های ساختمانی زیادی وجود دارد و هیچ مدیریتی در این زمینه نمی‌شود.

اشرفی تصریح کرد: با این روند نمی‌توان هیچ افق روشنی برای اهواز دید و این وضعیت، نگران‌کننده است.

وی با بیان اینکه مشکلات شهر اهواز مربوط به یکی دو سال نیست و این مشکلات از سالیان گذشته وجود داشته است، عنوان کرد: وظیفه ما در حوزه سلامت است و در این حوزه، نگاه سیاسی و جناحی گناه است زیرا موجب می‌شود از مسیر اصلی خارج شویم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به شناسایی فلرهای نفتی بیان کرد: شهر اهواز در بخش نفت و گاز از دو شرکت نفت و گاز کارون و مارون تاثیرپذیری دارد؛ بر اساس دستورالعمل‌ها میزان هر کدام از شهرستان‌های تاثیرپذیر از فعالیت این شرکت‌ها مشخص شده است.

وی افزود: شرکت فولاد در محدوده شهر اهواز احداث نشده بود اما قرار گرفتن این شرکت در اهواز در پی توسعه شهر رخ داده است. با وجود اینکه امکان جابه‌جایی این شرکت وجود ندارد اما داریم مردم را در دل این شرکت می‌بریم. باید توجه شود که شرکت فولاد قدیمی است و هر چه هزینه کند نمی‌تواند بر همه آلودگی‌هایش فائق بیاید.

اشرفی بیان کرد: در حال حاضر شرکت فولاد خوزستان پروژه‌هایی به ارزش بیش از یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان برای کنترل آلودگی‌هایش در دست اجرا دارد که بر اساس نظارت‌ها این رقم واقعی است.

وی عنوان کرد: شرکت فولاد برای حل مشکلات محیط زیستی اهواز اعلام آمادگی کرده است. ۲۰۰ هکتار زمین خالی با کاربری فضای سبز در حاشیه شهر اهواز وجود دارد که به سه مدیر قبلی شهرداری اهواز گفتم شرکت فولاد آمادگی تبدیل این مساحت به فضای سبز را دارد اما مدیران شهری اراده جدی برای این موضوع نداشتند. هر چند مشکلات زیاد است اما پیگیری‌ها کم است بنابراین باید در مدیریت شهری تحرکی ایجاد شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به سوزاندن بقایای نیشکر توسط واحدهای کشت و صنعت نیشکر گفت: برای اینکه این واحدها مشمول عوارض آلایندگی شوند، قانون دست ما را بسته است.

وی با اشاره به مفتوح بودن پرونده شکایت از شرکت توسعه نیشکر در مراجع قضایی در خصوص سوزاندن بقایای نیشکر افزود: از سال ۹۷ مقرر بود شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی سالانه ۵ درصد برداشت سبز خود را افزایش دهد اما اکنون تنها ۳۵ درصد برداشت سبز دارد و بقیه آن سوزانده می‌شود.

اشرفی ادامه داد: بدون شک سوزاندن بقایای نیشکر مصداق آلایندگی هوا است که در این خصوص طرح دعوی کرده‌ایم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: با اقدامات انجام شده، تصفیه‌خانه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در روزهای اخیر به بهره‌برداری رسیده است که در صورت تایید عملکرد این تصفیه‌خانه تا یک ماه آینده توسط محیط زیست، احداث فاز دوم این تصفیه‌خانه نیز آغاز خواهد شد.

اشرفی در خصوص نقش درختان کنوکارپوس در حملات تنفسی در پی نخستین بارندگی افزود: در مورد اینکه این مشکل به دلیل وجود گیاه کنوکارپوس است یا خیر، ابهام وجود دارد.  به نظرم هنوز استدلال صددرصدی در این زمینه وجود ندارد.

وی بیان کرد: آنچه مشخص است این است که کنوکارپوس درخت شهری نیست و هزینه مدیریت شهری را بسیار بالا می‌برد؛ سهم این درخت در تخریب زیرساخت‌های شهری بسیار زیاد است.

اشرفی افزود: کاشت درخت کنوکارپوس در اهواز در سال‌های اخیر تقریبا صفر شده است و می‌توان درختان دیگر مانند انجیر اهواز درکشت کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص تامین نشدن حق‌آبه تالاب‌های استان خوزستان عنوان کرد: محیط زیست وظیفه تعیین و وزارت نیرو وظیفه تامین حق‌آبه تالاب‌ها را دارد که وزارت نیرو این میزان حق‌آبه را تامین نمی‌کند.

وی با اشاره به تاثیر سدسازی‌ها در وضعیت کنونی زیست محیطی بیان کرد: احداث “سد مارون ۲” در رخ ندادن سیلاب در رودخانه جراحی تاثیر زیادی دارد و دیگر سیلابی نخواهیم داشت بنابراین قطعا حق‌آبه هور شریفه و هور منصوره دیگر تامین نخواهد شد.

اشرفی تصریح کرد: به جد با احداث سد مارون ۲ مخالفت کرده‌ایم و از همه ظرفیت‌ها برای جلوگیری از این کار اقدام خواهد شد اما همچنان این تهدید وجود دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص انتقاد عضو شورای شهر اهواز در مورد تصمیم‌گیری‌های دیرهنگام در خصوص تعطیلی در روزهای وقوع گرد و غبار گفت: تصمیم‌گیری و پیش‌بینی چگونگی گرد و غبار به ویژه در کانون‌های خارجی اقدامی بسیار سخت و پیچیده است و امکاناتی برای این پیش‌بینی‌ها نداریم.

اشرفی افزود: در برخی موارد، گرد و غبارها “همرفتی” هستند و ناگهانی رخ می‌دهند؛ در مواردی که توده‌های گرد و غبار به صورت “سیستمی” هستند، با رصد حرکت این توده زمان رسیدن آن به استان خوزستان پیش‌بینی می‌شود بنابراین در این شرایط  تصمیمات به موقع اتخاذ شده است اما یکی دو باری که اطلاع‌رسانی خوب انجام نشده به دلیل وقوع گرد و غبار همرفتی بوده است.

وی ادامه داد: به طور مثال گرد و غباری که در هفته‌های اخیر رخ داد از نوع توده همرفتی بود. ساعت ۷ صبح شاخص گرد و غبار در خرمشهر ۸۰ میکروگرم بر مترمکعب بود اما این شاخص در کمتر از ۴۵ دقیقه به ۲ هزار و ۸۰۰ میکروگرم بر مترمکعب افزایش یافت.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در مورد گفته یکی از اعضای شورای شهر مبنی بر اینکه چند هزار هکتار از تالاب شادگان برای اکتشاف نفت خشک شده است، گفت: هیچ هکتاری برای اکتشاف نفت در تالاب شادگان خشک نشده است. در تالاب شادگان اقدامات اکتشاف نفت در حال انجام است اما هیچ عرصه‌ای برای این کار خشک نشده است.

اشرفی افزود: در کنار کاهش بارندگی‌ها، وزارت نیرو به دلایل مختلف حق‌آبه تالاب‌ها را نمی‌دهد. در حوضه کرخه باید حق‌آبه تالاب هورالعظیم ۲۴ مترمکعب بر ثانیه باشد اما رودخانه کرخه آبی ندارد. اکنون از سد کرخه کمتر از ۲۰ مترمکعب بر ثانیه آب رهاسازی می‌شود که به دلیل برداشت آب در بالادست تالاب، در عمل هیچ آبی از کرخه به این تالاب نمی‌رسد.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط خاص کرخه، هم‌اکنون از رودخانه دز آب وراد کرخه می‌شود تا بستر رودخانه کرخه، خشک نشود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: برای تامین حق‌آبه تالاب شادگان نیز روزانه پنج مترمکعب بر ثانیه آب از رودخانه کارون به تالاب شادگان هدایت می‌شود.

اشرفی با اشاره مطرح شدن موضوع جابه‌جایی شرکت‌های صنعتی خارج از محدوده شهر اهواز گفت: شرکت کربن فعلی با شرکت ۱۰ سال قبل قابل مقایسه نیست؛ وضعیت مدیریتی آن برای کنترل آلودگی بسیار بهتر شده است اما با این وجود جابه‌جایی این شرکت به خارج از شهر اهواز قطعی است.

وی افزود: در شهرک صعتی شماره ۵ زمینی برای این شرکت در نظر گرفته شده است.  شرکت لوله‌سازی نیز برای جابه‌جایی به خارج از شهر اهواز اعلام آمادگی کرده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به انتقاد یکی از اعضای شورای اسلامی شهر اهواز در خصوص وضعیت پسماندهای عفونی گفت: پسماندهای عفونی به دو دسته پسماند بیمارستانی و پسماندهای عفونی مراکز درمانی جزء مانند کلینیک‌ها تقسیم می‌شوند که بی‌خطرسازی پسماند عفونی در تمام بیمارستان‌های اهواز انجام می‌شود و در این زمینه نگرانی وجود ندارد.

وی افزود: تا سال گذشته جمع‌آوری پسماند عفونی مراکز درمانی جزء توسط شهرداری اهواز انجام می‌شد اما جمع‌آوری ناقص بود. با پیگیری‌های انجام شده امسال با همکاری سازمان نظام پزشکی، مدیریت پسماند عفونی بر عهده نظام پزشکی قرار گرفت.

اشرفی گفت: بنابراین با دو شرکت بخش خصوصی برای جمع‌آوری، بی‌خطرسازی و دفن پسماندهای عفونی این مراکز قرارداد منعقد و کار آغاز شده است.

منبع: ایسنا