دکتر محمد لاری در پاسخ به اینکه آیا جلگه بودن خوزستان تاثیری در مقاومت ساختمان‌ها و محدودیت ساخت طبقات بیشتر دارد؟ اظهار کرد: خیر، زیرا جاهای دیگری در دنیا وجود دارند که وضعیت مشابهی با خوزستان دارند و وضعیت آن‌ها بحرانی است اما ساخت و ساز دارند؛ البته کار در این مناطق هزینه بیشتری دارد و ساخت و ساز سخت‌تر است.

آیا ساخت و ساز در جلگه خوزستان خطرناک است؟

وی ادامه داد: دور تا دور خلیج فارس وضعیت زمین مشابه ایران است یعنی ممکن است که وضعیت آبادان مشابه شهرهای اطراف خلیج فارس باشد. کل شهرهای فلوریدا در آمریکا نیز روی باتلاق است اما ساخت و ساز دارند. البته در این مواقع نیاز است که حفاری بیشتری برای پی‌زدن انجام شود. واقعیت این است که مساله حادثه “متروپل” چندان سازه‌ای و فنی نیست زیرا اساس ساخت ساختمان در آن مکان از ابتدا فرآیند اشتباهی بود.

لاری گفت: در این حادثه مساله این است که دست‌اندرکاران متروپل اهلیت نداشتند؛ در قانون داریم که برای ساخت و ساز حتما یک ذی‌صلاح وجود داشته باشد اما در خصوص متروپل ساختمانی ساخته شده که مجری آن سواد این کار را نداشته است.

حادثه متروپل پیچیده‌تر از یک مساله فنی است

این مهندس شهرسازی گفت: آن فردی که در شهرداری پروانه را برای ساختمان متروپل صادر کرده بود اجازه نداشت برای ساختمانی که از طرف نظام مهندسی، نقشه تائید شده نداشته، پروانه صادر کند. تخلف صورت گرفته بود و اگر زنجیره را نگاه کنیم از مصالح غیر استاندارد استفاده‌شده تا مجریان کار که پروانه نداشته‌اند، جزو این تخلف‌اند.

وی افزود: هنوز مشخص نیست آیا بتنی که طبق قانون باید طبقه به طبقه و سقف به سقف آزمایش شود، در متروپل آزمایش شده بوده و جواب این آزمایش‌ها کجا است؟ اساسا این آزمایش‌ها انجام شده‌اند یا نه؟ اگر بخواهیم فرآیند ساخت و ساز متروپل را نگاه کنیم مساله پیچیده‌تر از آن است که به یک مساله فنی آن را تقلیل دهیم.

لاری ادامه داد:  در کشور ما  در دهه ۷۰ سد کارون ۴ با آن عظمت ساخته شده است که حجم آن آن‌قدر بزرگ است که از نظر فنی، ساختمان‌سازی در برابر آن یک شوخی است. توان فنی در کشور وجود دارد و مهندسان خیلی خوبی داریم اما در ساخت و ساز، یک چرخه معیوب وجود دارد.

فساد سیستماتیک در حلقه‌ای بسته

این مدرس دانشگاه آزاد اهواز در خصوص چرخه معیوب ساختمان‌سازی بیان کرد: دستورالعمل ساختمان‌سازی بلندمرتبه وجود دارد که باید برای ساخت ساختمان‌های بلند رعایت شود. اولین بخش این است که انتخاب پهنای بلندمرتبه سازی در اختیار شهرداری‌ها نیست. در طرح جامع شهر آبادان در خیابان امیری ظاهرا اجازه ساخت بیش از ۶ تا ۷ طبقه وجود نداشت و در واقع، مکان‌گزینی برای متروپل از ابتدا اشتباه بود.

وی افزود: بحث ما این نیست که مهندسان داخلی می‌توانند ساختمان بسازند یا نه؛ مساله در متروپل چندان فنی نیست بلکه مربوط به فساد سیستماتیک در حلقه بسته‌ای از مدیران، پیمانکاران و سازندگان است و واقعیت این است که جزئیات آن روشن نیست.

وظایف مهندسان شهرساز و ترافیک را به شهرداری داده‌اند

وی افزود: سازمان نظام مهندسی هفت گروه کاری دارد که شامل مهندسان سازه، معمار، برق، تاسیسات، ترافیک و شهرساز است. وقتی قرار است نقشه‌ای برای ساختمانی طراحی شود هر کدام از این گروه‌ها یک وظیفه دارند؛ به نظر می‌رسد در خوزستان در فرآیند تهیه نقشه، وظایف مهندسان شهرساز و ترافیک را بنا به دلایلی از آن‌ها گرفته‌اند و به شهرداری محول کرده‌اند.

شهرداری و شورای شهر، از ناامن‌ترین ساختمان‌های اهواز

این مدرس دانشگاه با اشاره به وجود تعداد زیادی از ساختمان‌های ناامن در اهواز گفت: از ناامن‌ترین ساختمان‌های اهواز، ساختمان‌های شهرداری و شورای شهر اهواز هستند؛ هر چند وقت یکبار اداره استاندارد می‌آید و آسانسور شورای شهر را پلمب می‌کند.

وی بیان کرد: سنگ‌نمای ساختمان شورای شهر اهواز هم کنده شده و هر آن ممکن است از ارتفاع ۱۰ متری روی سر عابران بیفتد. وضعیت پارک شهربازی اهواز نیز بسیار بد است؛ پارک‌های اهواز از دهه ۷۰ تاکنون حوادث بسیاری داشته‌اند. 

لاری افزود: قوانین و مقررات به اندازه کافی دقیق هستند و مقررات ما حتی از خیلی از کشورها از جمله کشورهای صنعتی بسیار بیشتر است و این کشورها آن دقتی که در ایران وجود دارد، ندارند. این قوانین، چندان هم پیچیده نیستند اما اجرا نمی‌شوند.

ساختمان‌های همجوار روی هم تاثیر دارند

لاری با اشاره به اهمیت وجود مهندسان شهرساز و ترافیک در ساختمان‌سازی عنوان کرد: ساختمان‌های همجوار روی هم اثر دارند و برای تخریب برج نیمه‌ویران متروپل هم دیدیم که ساختمان‌های اطراف خریداری شده‌اند تا بتوانند دسترسی پیدا کنند.

این مهندس شهرسازی بیان کرد: وقتی فرآیندها رعایت نمی‌شوند و مهندسان ترافیک و شهرساز را بیکار کرده‌اند، ابعاد فاجعه این گونه خواهد بود. اگر در شهری زلزله رخ دهد بسیاری از ساختمان‌های سالم احتمالا فرو می‌ریزند و آن وقت نمی‌توان عبدالباقی پیدا کرد و به او گفت که بد ساختی! زیرا ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله ساخته نمی‌شوند بلکه تنها در حدی می‌سازند تا مهلت وجود داشته باشد که افراد جان خود را نجات دهند.

وی افزود: تصور کنید اگر زلزله رخ دهد با همین ساختمان‌هایی که خیلی خوب ساخته شده‌اند، چون نباید دیوار به دیوار هم ساخته می‌شدند و حریم در ساخت آن‌ها رعایت نشده است، فجایع خیلی خیلی بزرگی به وجود می‌آید.

وجود نهادهای کم‌کار در ساختمان‌سازی

وی افزود: برخی از نهادها هستند که کار خود را درست انجام نمی‌دهند؛ یکی از آن‌ها مجموعه استاندارد است. در کشورهایی که فجایع این چنینی کمتر رخ می‌دهد به  این دلیل است که نهادها کار خود را درست انجام می‌دهند.

لاری گفت: ما در کشور، سازمان بازرسی داریم که گزارش تخلف ساختمان‌های اهواز و آبادان به آن رسیده است. یک گزارش تخلف پس از طی هشدار به اداره‌کل راه و شهرسازی، اخطار این اداره، نامه زدن به شهرداری و در نهایت به اداره‌کل بازرسی می‌رسد. وقتی یک تخلف به سازمان بازرسی گزارش داده می‌شود یعنی مراحل زیادی را طی کرده است و باید ورود کند اما نمی‌کند.

منبع: ایسنا