دکتر سیما اورنگ با اشاره به روز جهانی آسم اظهار کرد: بیماری‌های مزمن تنفسی از جمله آسم یک مشکل بهداشتی عمده با شیوع نسبتا زیاد در جهان هستند. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، حدود ۳۴۰ میلیون نفر از مردم دنیا به بیماری آسم مبتلا هستند.

وی با بیان اینکه آسم شایع‌ترین بیماری مزمن کودکان محسوب می‌شود، افزود: سالانه حدود ۴۶۰ هزار مرگ در اثر بیماری آسم رخ می‌دهد. طبق آخرین مطالعه در ایران شیوع علائم آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود ۱۱ درصد و در جمعیت بالغین (۲۰-۴۴ سال) حدود ۹ درصد است.

مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: بر اساس همین مطالعه، میزان شیوع آسم در  خوزستان در جمعیت دانش‌آموزی ۱۲.۶ درصد و در جمعیت بالغین ۱۶ درصد و بالاترین میزان شیوع در کشور گزارش شده است.

اورنگ عنوان کرد: به منظور حساس‌سازی جامعه، جلب مشارکت ذی‌نفعان و برنامه‌ریزی و همکاری برای پیشگیری و کنترل این بیماری، اولین سه‌شنبه ماه می به عنوان روز جهانی آسم نامگذاری شده است که امسال این روز مصادف با ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ بود؛ “رفع کاستی‌ها در مراقبت از بیماران مبتلا به آسم” به عنوان شعار این روز مشخص شده است.

وی افزود: برنامه تشخیص، درمان و مراقبت بیماری آسم در نظام PHC، از آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ به صورت آزمایشی همزمان با هفت دانشگاه علوم پزشکی منتخب در شهرستان کارون در حال اجرا است که پس از ارزیابی نتایج پایلوت، در شبکه مراقبت‌های بهداشتی سراسر کشور ادغام می‌شود.

اورنگ ادامه داد: در سال ۱۴۰۰ برای ۵۳ هزار  ۳۳۵ نفر از جمعیت بالای یک سال شهرستان کارون غربالگری بیماری آسم انجام شد که ۶ هزار و ۴۴۳ نفر از این تعداد به پزشک ارجاع شدند و خدمات مرتبط با آسم را دریافت کردند.

وی با اشاره به علائم ابتلا به بیماری آسم گفت: سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس و احساس فشار و گرفتگی در سینه شایع ترین علائم ابتلا به آسم هستند.

وی عنوان کرد: فردی که بیش از چهار هفته سرفه دارد بایـد از نظر ابتلا به آسم مورد ارزیابی قرار بگیرد. افراد مبـتلا به آسم به طور مکرر دچار خس خس سینه می‌شوند. شدت علائم آسم در ساعات مختلف شبانه‌روز، فصول گونـاگون و حـالات مختلف بیماری متفاوت است و ممکن است همه این علائـم در یک بیمار وجود نداشته باشد.

مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: یکی از مهمترین ارکان تشخیص آسم، سابقه پزشکی و شرح حـال بیمـار است. وجود سرفه‌های طولانی بیش از چهار هفته، خس خس سینه به صورت مکـرر و تنگی نفس عودکننده به ویژه پس از سـرماخوردگی، فعالیـت، ورزش یـا مواجهه با عوامل محرک و آلرژن به نفـع تـشخیص بیمـاری آسـم اسـت خصوصا اگر سابقه فردی یا خانوادگی اگزما، آلرژی بینـی یـا سـایر انـواع آلرژی وجود داشته باشد.

اورنگ ادامه داد: افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی و به ویژه بیماران مبتلا به آسم کنترل‌نشده، مستعد ابتلا به اشکال شدیدتر بیماری کووید – ۱۹ هستند و میزان بستری در بیمارستان و عوارض این بیماری در این گروه از بیماران دیگر بیشتر است بنابراین درمان مناسب و حفظ سطح کنترل بیماری در دوره شیوع ویروس کرونا در جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی بیان کرد: به دلیل مشابهت برخی علائم بیماری آسم با بیماری کووید – ۱۹ مانند سرفه‌های مکرر و تنگی نفس، در صورت بروز این علائم در زمان همه‌گیری بیماری کووید – ۱۹ به ویژه در همراهی با تب، لرز، درد عضلانی، سر درد، گلودرد، از دست دادن حس‌های بویایی و چشایی در روزهای اخیر، ابتدا باید ابتلا به بیماری کووید – ۱۹ مد نظر قرار گرفته باشد.

مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: اگر چه تاکنون علاج قطعی بـرای بیمـاری آسـم یافـت نـشده است امـا می‌توان با درمان و کنترل مناسب این بیماری، ضمن داشتن طـول عمـر طبیعی با پیشگیری از بروز علائم و حملات آن، کیفیت زنـدگی بیمـار را حفظ کرد به گونه‌ای که از زندگی مطلـوبی از نظـر خـواب و اسـتراحت، ورزش، تحصیل و اشـتغال برخـوردار باشـد.

وی بیان کرد: به منظور حفظ سطح کنترل بیماری آسم باید از مواجهه با عوامل محرک و آغازگر بیماری پرهیز کرد. دریافت درمان دارویی و آشنایی با اصول خودمراقبتی بیماری نیز باید انجام شود.

اورنگ گفت: آلرژن‌های استنشاقی مانند گرده گل‌ها، کپک‌ها و قارچ‌ها، گرد و خاک، عوامل حساسیت‌زای حیوانات (پر، مو یا پوست)، هیره (مایت) موجود در گرد و خاک خانه‌ها، سوسک و انواع حشرات، دود سیگار و سایر مواد دخانی (قلیان، پیپ و…)، دود آتش، اسپند و یا هر گونه ماده سوختنی، آلاینده‌های شیمیایی نظیر شوینده‌ها و حشره‌کش‌ها، تغییرات آب و هوایی به خصوص هوای سرد و خشک، بوهای تند (نظیر بوی عطر و ادوکلن)، تغییرات هیجانی شدید (گریه کردن، خندیدن، استرس)، عفونت‌های ویروسی (سرماخوردگی، آنفلوانزا و…)، مواد افزودنی غذاها و آلرژی‌های غذایی به ویژه در کودکان، مصرف غذاهای آماده (Fast Food)، تغذیه نشدن با شیر مادر، کمبود ویتامین D، چاقی و کم‌تحرکی، آلودگی هوا، مواد شیمیایی موجود در محل کار، برخی داروها همچون آسپرین، ایبوپروفن و مفنامیک اسید، وزن پایین موقع تولد و سن کم مادر، زایمان به روش سزارین و ورزش و فعالیت فیزیکی مهمترین عوامل و خطر اصلی بروز یا تشدید علائم آسم هستند.

مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به نحوه درمان دارویی آسم عنوان کرد: در درمان آسم از دو گروه اصلی دارویی مانند داروهای سریع‌الاثر و تسکین‌دهنده استفاده می‌شود؛ این داروهـا موجب گـشاد شدن راه‌های هوایی و بهتر شدن تنفس بیمـار مـی‌شوند.

وی گفت: زمـان شروع اثر این داروها چند دقیقه است و به همین دلیل هنگـام تـشدید علائـم بیمـاری و بـروز حملـه آسـم بـه کـار مـی‌رونـد که معروف‌ترین دارو از این گروه، اسپری سالبوتامول است.

وی افزود: داروهای پیشگیری‌کننده یا کنترل‌کننده نیز با رفع التهاب راه‌های هـوایی، از تورم و تنگ شدن راه‌های هــوایی جلــوگیری می‌کنند و موجب کاهش علائم بیماری و کاهش احتمال وقوع حمله آسم می‌شوند. مــوثرترین دارو از ایــن گــروه اســتروئیدهــای (کورتــون) استنشاقی هستند که معروف‌ترین آن‌ها بکلومتـازون و فلوتیکـازون هستند.

مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به اصول خودمراقبتی بیماری بیان کرد: با توجه به این که هدف از درمان آسم کنتـرل کامـل بیمـاری اسـت، در پیگیری و مراقبت بیماری برای ارزیابی پاسخ به درمـان، سـطح کنتـرل آسم با تعداد بروز علائم بیماری در روز، بروز علائم در شب، محدودیت فعالیت فیزیکی و… تعیین می‌شود. علاوه بر پزشـک و مـراقبین بهداشـتی، بیمـار و یـا خانواده وی نیز به راحتی می‌توانند با آموزش کافی سطح کنتـرل بیماری را تعیین کنند.

وی عنوان کرد: سطح کنترل نسبی و یا کنترل‌نشده بیماری ممکن است علـل متعـددی داشته باشد که تماس با عوامل محرک و آغازگر بیماری، تکنیک غلط استفاده از داروها، مصرف نامنظم داروها، ناکافی بودن داروی مصرفی، وجود بیماری‌های همزمان مانند سینوزیت، ریفلاکس گوارشـی، آلرژی بینی و اگزما مهمترین این علل هستند. هر یک از موارد فوق به تنهایی و یا همراه با یکـدیگر مـی‌تواننـد موجـب کنترل نشدن کامل بیماری شوند.

اورنگ بیان کرد: باید توجه کرد کـه سـه عامـل اول بـه راحتی توسط خود بیمار و اطرافیان وی قابل رفع هستند بنابراین در صورت کنترل نشدن کامل بیماری، ابتـدا باید ارزیـابی انجام شود کـه آیـا بیمـار از عوامـل محرک بیماری به طور کامل اجتناب کرده و داروها را به روش صـحیح و مناسب و به طور منظم استفاده کرده است یا خیر. در صـورتی کـه علـت کنترل نشدن کامل بیماری هیچ یـک از ایـن مـوارد نبـود، باید برای ارزیـابی بیشتر به مراقبین سلامت و پزشک مراجعه شود.

منبع: ایسنا