علیرضا آذریان با اشاره به وضعیت وقوع گرد و غبار اظهار کرد: یک سری عوامل، موجب تشدید گرد و غبار می‌شوند از جمله کم بارشی، گرمایش زمین در آینده نزدیک، کاهش رطوبت هوا و وزش باد که همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند و موجب افزایش و تکرار این پدیده می‌شوند.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود امسال روزهای خاکی بیشتری در خوزستان داشته باشیم، افزود: گرد و غبارهایی که در اسفندماه سال گذشته رخ داد منشاء دوگانه داشتند یعنی جریان‌های همرفتی و پشت جبهه‌ای بر کشور تحمیل شد و به نوعی کل خاورمیانه را درگیر کرد. اکنون با توجه به از بین رفتن شرایط همرفتی، باز هم گرد و غبارهای تابع جریان باد همانند گذشته وجود دارند بنابراین الگوهایی قدیمی وقوع گرد و غبار، مجددا تکرار شده‌اند.

آذریان گفت: البته در فصل بهار و تابستان گرد و غبارها هر دو منشاء داخلی و خارجی را دارند؛ در صورتی که جهت باد شرقی شود کانون‌های داخلی جنوب و جنوب شرق اهواز فعال می‌شوند و گرد و غبار با آورد صنعتی و بار مضاعف خواهد بود اما اگر جهت باد، شمال غربی و غربی باشد مرزهای شلمچه، فکه و دشت آزادگان فعال می‌شوند که معمولا گرد و غبار را از کانون‌های عراق و عربستان به سمت ایران می‌آورند.

این کارشناس اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: در گذشته (سال ۹۵) عواملی مانند کم آبی، خشکسالی، جریان‌های باد و گرمایش هوا رخ داده بود که همه این عوامل دست به دست هم داد و گرد و غبارهایی رخ داد؛ اکنون نیز این عوامل به جز در مناطق اجرای طرح‌های مدیریتی در کانون‌های داخلی و مناطق آب‌دار شده تالاب هورالعظیم، وجود دارد بنابراین اگر آنچه به دست آورده‌ایم را از دست بدهیم یا کمرنگ شود، مطمئنا به پله اول برمی‌گردیم.

وی افزود: باید تمام تلاش‌مان را به کار بگیریم تا شرایط گذشته تکرار نشود اما اکنون همه عوامل گذشته وجود دارد و در معرض تکرار شرایط گرد و غبارهای گذشته هستیم. یک سری فعالیت‌ها برای مقابله با گرد و غبار نیز که قبلا انجام داده‌ایم در حال کمرنگ شدن هستند.

آذریان گفت: طبیعی است در جایی که باران و آب‌های زیرزمینی کم می‌شود در شرایطی قرار می‌گیریم که حتی تامین حق‌آبه تالاب‌ها مشکل می‌شود؛ با تامین حق‌آبه تالاب‌ها علاوه بر جلوگیری از خطر وقوع گرد و غبار، تالاب‌ها نقش غبارزایی را نیز ایفا می‌کنند که تصاویر ماهواره‌ای موید این موضوع هستند.

وی بیان کرد: تالاب‌ها با مکش خاک، موجب منحرف شدن یا فروکش گرد و غبار می‌شوند اما اگر تالاب خالی از آب باشد علاوه بر اینکه نمی‌تواند این کار مدیریتی را انجام دهد، بستر تالاب نیز به کانون گرد و غبار تبدیل خواهد شد بنابراین با مدیریت تالاب‌ها می‌توان نقش دوگانه‌ای در کنترل گرد و غبار را ایفا کرد.

این کارشناس اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به اهمیت تامین حق‌آبه تالاب‌ها در مدیریت کانون‌های گرد و غبار، گفت: تامین حق‌آبه تالاب‌ها بسیار مهم است؛ در این زمینه فعالیت‌های خوبی انجام شده است و با توجه به کم آبی، قطعا در آینده استراتژی‌های مختلفی خواهیم داشت اما اگر باز هم تالاب‌های خوزستان دچار خشکیدگی شوند و حق‌آبه تالاب‌ها تامین نشود باز هم می‌توانند موجب تشدید پدیده گرد و غبار شوند.

وی بیان کرد: در خوزستان هفت کانون گرد و غبار وجود دارد که دو کانون جنوب و جنوب شرق اهواز “فوق بحرانی” هستند و باید برای مدیریت این کانون‌ها چاره‌اندیشی شود و اقدامات انجام شده تقویت شوند.

آذریان گفت: اخبار خوشایندی از این کانون‌ها به گوش نمی‌رسد و ظاهرا در برخی اوقات مجبور می‌شوند ناگزیر آب را با تانکر به این کانون‌ها انتقال دهند که با توجه به محدودیت‌ها در این زمینه باید علاوه بر کشت نهال، طرح‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای و تکنولوژی‌های جدید آبیاری در این کانوهای فوق بحرانی پیاده‌سازی شود.

این کارشناس اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: کشت نهال متکی به استحکام آبی است بنابراین آبرسانی با تانکر و آبرسانی موقت موجب می‌شود در مقاطع مختلف با مشکل روبه‌رو شویم.

وی بیان کرد: کشت گیاهان نیز علاوه بر جلوگیری از فعالیت کانون‌های گرد و غبار می‌تواند موجب جذب گرد و غبار شود اما اگر این زمین‌ها نیز به صورت بکر و لم یزرع بمانند، می‌توانند موجب تشدید پدیده شوند.

آذریان با اشاره به پیشنهاداتی برای بهبود شرایط کانون‌های داخلی گرد و غبار در خوزستان گفت: نخستین قدم در کوتاه مدت، مدیریت کانون‌های داخلی است تا آلودگی‌های برون مرزی که به ما تحمیل می‌شوند را مدیریت کنیم. کشت پوشش گیاهی و مهار کانون‌های داخلی یکی از این کارهای موثر در مدیریت کانون‌ها است که ظاهرا محدودیت‌های آب و آبرسانی موجب شده بسیاری از نهال‌های کشت شده در کانون‌های خوزستان در معرض خطر خشک شدن قرار بگیرند و در حال از دست دادن زحمتی هستیم که در چندین سال کشیدیم بنابراین طرح‌های مدیریت آبیاری کانون‌ها بسیار مهم هستند.

این کارشناس اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: کنترل آلودگی‌ها و غبارهای صنعتی و بهبود کیفیت سوخت نیز می‌تواند بار آلودگی برون مرزی که تحمیل می‌شود را کاهش دهد.

وی با بیان اینکه اقدامات زیست محیطی سرمایه‌گذاری بلند مدت هستند و نتیجه معنوی و بسیار ارزشمندی دارند، گفت: باید با اقدامات دیپلماسی، فرهنگ زیست محیطی و مقابله با گرد و غبار و غبارزدایی را در کشورهای همسایه تقویت کنیم. از نظر دیپلماسی شاید بتوان به کشورهای عراق و سوریه که منبع کانون‌های گرد و غبار هستند، راهکارهای مناسبی ارائه داد تا پای کار بیایند.

آذریان گفت: زمینه ارائه آموزش‌ها و تبادل اطلاعات نیز باید فراهم شود تا بتوانیم کانون‌های برون مرزی را شناسایی کنیم و از رخنه کردن گرد و غبار از مرزها به درون کشور جلوگیری شود.

منبع: ایسنا