سید محمدتقی سجادی در خصوص بروز پدیده فرونشست در دشت‌های خوزستان اظهار کرد: شرایط طبیعی و ژئومورفولوژیکی خوزستان با فلات مرکزی ایران متفاوت است و به نوعی شرایط جلگه‌ای خوزستان به شکلی است که عمده بهره‌برداری از آب در خوزستان از منابع آب‌های سطحی است.

وی افزود: تامین آب در خوزستان عمدتا متکی به آب‌های سطحی است اما موضوع فرونشست زمین و نگرانی‌هایی که در این زمینه امروزه مطرح است، بیشتر در خصوص مناطقی وجود دارد که تامین آب کشاورزی، شرب و صنعت به صورت کامل از منابع آب زیرزمینی انجام می‌شود.

عمده برداشت آب در خوزستان از منابع آب سطحی است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان گفت: بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد از مصرف آب خوزستان مربوط به بخش کشاورزی است و عمده بهره‌برداری آب در این حوزه نیز متکی به جریان آب‌های سطحی و رودخانه‌ها است. همچنین شرایط لایه‌های زمین در خوزستان با سایر مناطق کشور متفاوت است و بخش جلگه‌ای استان، بیرون از فلات مرکزی ایران قرار دارد.

سجادی ادامه داد: خوزستان از نظر ژئومورفولوژیکی و زمین شناسی، ادامه صفحه بین النهرین و عربستان است که به سمت فلات مرکزی ایران می‌آید. از این رو سازندهای زمین‌شناسی در خوزستان با فلات مرکزی متفاوت و بافت زمین در خوزستان جلگه‌ای و رسوبی است و از این رو فرونشست زمین به نوعی در خوزستان موضوعیت چندانی ندارد.

وی با بیان اینکه خوزستان مشکل آب دارد، عنوان کرد: نوع زمین در خوزستان به شکلی است که امکان ذخیره آب به شکلی که در فلات مرکزی آب در آبخوان ذخیره می‌شود، وجود ندارد. در خوزستان چاه وجود دارد اما عمده تامین آب از آب‌های سطحی است.

اثر برداشت بی رویه آب در خوزستان سریع خود را نشان می‌دهد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان تصریح کرد: تاثیر برداشت بی رویه آب از منابع آبی در خوزستان بسیار سریع و کوتاه مدت است که منجر به عوارض منفی شامل کاهش تولید محصولات کشاورزی، بروز مسایل زیست محیطی، کاهش کیفی آب شرب و… در خوزستان می‌شود.

سجادی ادامه داد: در استان‌های فلات مرکزی، اثر بارندگی طی سال‌های ابتدایی مشخص نمی‌شود اما آبخوان‌ها که طی سال‌ها آب بارش‌ها را در خود جمع‌آوری کرده‌اند، پس از طی چند سال ذخایر آّبی مطلوبی برای استفاده آب هستند. اثر برداشت بی رویه آب از آبخوان‌ها نیز به همین شکل پس از طی چند سال خود را نشان می‌دهد و بحران به سرعت خود را نشان نمی‌دهد.

فرونشست زمین فاجعه است

وی در توضیح فرونشست زمین افزود: وقتی که حجم آب درون آبخوان به دلیل بهره‌برداری بی رویه کاهش یابد و جایگزینی نداشته باشد، حجم خالی آبخوان نشست می‌کند و فضای خالی سفره زیرزمینی پر می‌شود و این مساله باعث می‌شود که زمین فرونشست داشته باشد. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، حتی اگر میلیاردها متر مکعب بارش داشته باشیم، آبخوانی وجود ندارد که بخواهد این آب را در خود ذخیره کند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان با بیان اینکه وقتی فرونشست زمین اتفاق می‌افتد، حجم آبخوان از بین رفته است، گفت: فرونشست زمین یکی از فجایعی است که در مناطقی که کشاورزی و بهره‌برداری‌ها عمدتا متکی به آب‌های زیرزمینی است و برداشت آب بی رویه انجام می‌شود، اتفاق می‌افتد.

سجادی عنوان کرد: فرونشست زمین یک فاجعه غیر قابل جبران است زیرا وقتی فرونشست زمین رخ می‌دهد، حجم نگهداری آب‌های زیر زمینی و آبخوان‌های طبیعی از بین می‌رود و ما دیگر نمی‌توانیم آن‌ها در زیر زمین ایجاد کنیم.

فرونشست زمین در خوزستان به شدت فلات مرکزی ایران نیست

وی افزود: در خوزستان اگر فرونشست زمین داشته باشیم، قطعا به شدت مناطق فلات مرکزی ایران نیست زیرا سازندهای زمین شناسی در خوزستان این امکان را ایجاد نمی‌کند که در عمق زمین و لایه‌های پایین، حجم زیادی آب داشته باشیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان با اشاره به اینکه برداشت بی رویه آب از منابع آبی، منشا فرونشست زمین است، گفت: عمده مصرف آب در خوزستان از منابع آب‌های سطحی است و البته این به معنای آن نیست که خوزستان مشکل آب ندارد بلکه مشکلات آب در خوزستان به سرعت خود را نشان می‌دهد و بخش‌های مختلف را درگیر می‌کند.

باید نگران فرونشست در برخی از مناطق خوزستان باشیم

سجادی ادامه داد: البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر اتکا به آب‌های زیرزمینی در خوزستان شدت پیدا کند، با پدیده فرونشست زمین در برخی از مناطق خوزستان مواجه خواهیم شد و باید نگران این مساله باشیم.

وی افزود: در خوزستان با توجه به اتکای کشاورزی به منابع آب‌های سطحی به عنوان بهره‌بردار عمده آب و عدم برداشت عمده از آب‌های زیرزمینی، فعلا به آن شکلی که فلات مرکزی با فرونشست زمین مواجه است، مواجه نیستیم اما این موضوع به معنای این نیست که خوزستان مشکل آب ندارد و اتفاقا باید گفت که مشکلات آبی خوزستان بسیار سریع همه حوزه‌ها درگیر می‌کند.

منبع: ایسنا