دکتر سیما سادات لاری در بخش دیگری از گفتگوی تفصیلی خود در جمع خبرنگاران درباره واکسنهای کرونا و واکسیناسیون علیه این بیماری، با بیان اینکه در کشورهایی که واکسیناسیون کرونا به بالای ۵۰ درصد رسیده است، آمار بستری و فوتی کاهش یافته است، ‌ گفت: این موضوع نقطه امیدی برای افزایش سرعت واکسیناسیون ما است تا بتوانیم از موج‌های بعدی بیماری جلوگیری کنیم.

وی با اشاره به اینکه واکسن‌های کرونایی که تاکنون به کشور وارد شده و تزریق می‌شود دو دُزه است، ‌ اظهار کرد: بنابراین اگر می‌گوییم مثلا ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دُز واکسن وارد کشور شده است بخشی از این تعداد مربوط به دُز اول و بخشی دُز دوم است. تمام ناظرین طرح شهید سلیمانی موظف هستند بر روند دقت و سرعت واکسیناسیون نظارت دقیق داشته باشند. از طرفی شخص وزیر بهداشت هفته‌ای دو بار جلسه‌ای در این زمینه دارند و درصد پیشرفت واکسیناسیون هر استان به دقت رصد می‌شود. سامانه‌ای طراحی شده است که به زودی رونمایی خواهد شد و به این ترتیب روند واکسیناسیون در هر مرکز بهداشت مشخص می‌شود.

علت تجمع در برخی مراکز واکسیناسیون

سخنگوی وزارت بهداشت در رابطه با انتقاداتی که در مورد کندی واکسیناسیون وجود دارد، با اشاره به اینکه گاهی محموله‌های واکسن با تاخیر به دستمان می‌رسد، ادامه داد: زمانی که محموله‌ها به دست ما می‌رسد یک یا دو روز روند کد گذاری به طول می‌انجامد و سپس با ماشین‌های حمل مخصوص، واکسن به استان‌ها و مراکز بهداشتی می‌رسد و به این شکل مثلا ممکن است مرکزی تعداد واکسن‌هایش موقتا به اتمام رسیده و منتظر رسیدن واکسن برای ادامه روند واکسیناسیون است. از طرف دیگر ما اطلاعات همه افراد مسن را در سامانه ثبت نداشتیم و این موضوع بیش از هر جایی در تهران و برخی شهرهای بزرگ نمود پیدا کرد و مردم نگران این بودند که از واکسن جا نمانند و این موضوع سبب بروز تجمع در برخی مراکز شد. این درحالیست که حتی وقتی فراخوان واکسیناسیون ۷۵ سال به بالا را آغاز کنیم همچنان کسانی که از طیف بالای ۸۰ سال واکسن دریافت نکردند، ‌ همچنان می‌توانند واکسن تزریق کنند و سهمیه آنها محفوظ است. الان در شرایط بحرانی قرار داریم و یکی از تاکیدات ما از دست ندادن زمان است.

ورود ۱۰ میلیون دُز واکسن کرونا تا آخر خرداد

وی درباره آخرین اخبار از واردات واکسن کرونا، تصریح کرد: تا آخر هفته قرار است ۲ محموله واکسن یکی از چین و یکی از سبد کووکس (واکسن آسترازنیکا) به دستمان برسد. در مجموع پیش ‌بینی شده است تا آخر خرداد ۱۰ میلیون دُز واکسن به دستمان برسد و امیدواریم تا زمانی که واکسن ایرانی در دسترس قرار میگیرد، ‌ با همین واکسن‌های وارداتی، سالمندان ۶۵ سال به بالا و افراد ۱۶ تا ۶۴ سال دارای بیماری خاص و زمینه‌ای را واکسینه کنیم. البته فعلا نمی‌توان زمان دقیق اعلام کرد اما برنامه‌ریزی ما اتمام واکسیناسیون گروه مذکور در فاز دوم تا تیر ماه است.

واکسن کرونا اختیاری است

لاری با تاکید بر اینکه تزریق واکسن اختیاری است، ادامه داد: اقدام دیگر ما این است که تا پیش از به اتمام رسیدن واکسیناسیون ۸۰ سال به بالا و مثلا زمانی که ۲۰ درصد از گروه هدف باقی‌مانده است به سراغ سنین ۷۵ سال به بالا می‌رویم زیرا ممکن است افرادی از رنج سنی بالای ۸۰ سال وجود داشته باشند که تمایلی برای دریافت واکسن نداشته باشند.

واکسیناسیون سنین ۷۵ سال به بالا؛ هفته آینده

وی افزود: روند واکسیناسیون ۷۵ سال به بالا از هفته آینده آغاز خواهد شد. البته برخی مناطق و مراکز ممکن است واکسیناسیون این افراد را آغاز کرده باشند چون بستگی دارد چه مقدار واکسن برایشان باقی مانده باشد و با اعلام دکتر رئیسی (معاون بهداشت وزارت بهداشت) مشخص شد که اگر جایی واکسیناسیون ۷۵ ساله‌ها را هم از این هفته آغاز کرده باشد مشکلی نیست اما عملا از هفته آینده واکسیناسیون این افراد آغاز خواهد شد.

پیگیری جدی تخلفات حوزه واکسیناسیون

سخنگوی وزارت بهداشت درباره تخلفاتی که در زمینه واکسیناسیون اتفاق افتاده و نحوه برخورد وزارت بهداشت با متخلفان نیز بیان کرد: در هر پروسه‌ای و در هر مجموعه‌ای امکان بروز تخلف وجود دارد. تمام هدف ما به حداقل رساندن تخلفات است. با آغاز هر کاری هم ممکن است برخی موارد شفاف نباشد و افراد خودشان هم اندکی بلاتکلیف باشند و اشرافی بر دستورالعمل‌ها نداشته باشند و خودشان تصمیم بگیرند و… و. که همگی امکان دارد، رخ دهد.

وی درباره تخلفات احتمالی در مجموعه های بهداشتی و بیمارستانی نیز گفت: برخورد وزیر بهداشت با این موضوع کاملا قاطع است و یکی از اقدامات ایشان انتصاب بازرس ویژه برای این امر است و تیم بازرسی با حضور حراست، ‌ تیم بهداشت محیط، ‌ نماینده سازمان غذا و دارو… تشکیل شد. تمام کدهای ۲۰ رقمی واکسن‌ها باید به ثبت برسد و پوکه‌ها مشخص باشد. تخلفات بررسی و رسیدگی می‌شود و حتی در این حین معاون درمانی در یک دانشگاه علوم پزشکی با این که ۱۴ ماه در کرونا فعال بود، به دلیل تخلف عزل شد یا مثلا رئیس شبکه‌ای داشتیم که عزل شد. از عزل تا معرفی به دادگاه تخلفات برخورد صورت گرفته است.

لاری ادامه داد: آن دسته تخلفات که در حوزه وزارت بهداشت رخ نمی‌دهد و مثلا مربوط به استانداری، ‌ شهرداری و… است را به همان نهاد مربوطه اطلاع می‌دهیم، ولی پیگیری جدی صورت می‌دهیم تا برخورد قضایی شکل گیرد. چک‌لیست‌هایی نیز طراحی شده است که در مراکز واکسیناسیون بر اساس آن باید روند انجام شود تا تخلفی صورت نگیرد؛ کد باید ثبت شود و دستورالعمل شفافی برای گروه هدف وجود داشته باشد، زنجیره سرد رعایت شود و … تخلف فقط این نیست که واکسن رابه فرد بدون اولویت تزریق کنیم؛ بلکه عدم رعایت زنجیره سرد و… هم جزء تخلفات است. با برخودهای قاطعی که صورت می‌گیرد قطعا روند تخلفات هم کاهشی خواهد بود.

هیچ واکسنی از مجموعه وازرت بهداشت نشت نمی‌کند هنوز واکسنی از سوی بخش خصوصی وارد نشده است

وی افزود: واکسن‌های وارداتی همگی کد گذاری شده و در سامانه تیتک ثبت می‌شود. در مورد بخش خصوصی نیز علی‌رغم اینکه با واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصی موافقت شده اما هنوز هیچ بخش خصوصی موفق به واردات واکسن نشده است که بگوییم این واکسن‌ها وارد بازار سیاه شده است. واکسن‌هایی که تاکنون وارد کشور شده است به شکل رایگان به افراد تزریق شده است و باید به اسم هر فرد ثبت شود و ادعای نشت واکسن از مجموعه وزارت بهداشت به بازار سیاه ادعایی واهی است؛ چراکه واکسن‌های ما قابل رهگیری هستند. مردم فریب افراد سودجو را نخورند.

تزریق واکسن از سوی نیروهای بهداشتی آموزش دیده

لاری درباره کسانی که کار تلقیح واکسن را انجام می‌دهند، بیان کرد: همه کسانی که کار واکسیناسیون را انجام می‌دهند آموزش دیدند و بر اساس چک‌لیست‌های نظارتی کار می‌کنند. تمام محموله‌های واکسن ابتدا به سازمان غذا و دارو می‌رود و در سامانه تیتک ثبت می‌شود سپس واکسن به مراکز می‌رسد. کسی که واکسیناسیون را انجام می‌دهد مشاوره پزشکی با فردی که برای دریافت واکسن آمده است انجام می‌دهد بیماری‌های زمینه‌ای یا اوتو ایمیون بررسی شود. پس از تزریق واکسن، کد ۲۰ رقمی پوکه باید ثبت شود. افرادی که واکسیناسیون را انجام می‌دهند نیروهای بهداشتی کارکشته هستند که شیوه کار را آموخته‌اند و دستورالعمل‌های هر واکسن را رعایت می‌کنند. تمهیدات دیگر ما استفاده و به کارگیری از نیروهای داوطلب هلال احمر و بسیج برای روند واکسیناسیون است که هم مراقبت‌های بهداشتی دیگر مغفول نماند و هم کار واکسیناسیون به درستی پیش رود. جلوگیری از هر یک مرگ با تزریق واکسن برای ما اهمیت بالایی دارد.

وی درباره افرادی که روند تزریق واکسیناسیون را بر عهده دارند، افزود: فعلا تاکنون تنها از نیروهای بهداشتی استفاده می‌شود. اگر قرار باشد از نیروهای بسیج و هلال احمر استفاده شود در گام پنجم طرح شهید سلیمانی این موضوع و استفاده از این افراد هم پیش‌بینی شده است. در مورد پرداخت به این عزیزان نیز،   پرداخت حق‌الزحمه‌هایی مانند گذشته که پرداختی‌هایی در رهگیری و نظارت بیماران به این عزیزان داشتیم، ‌ صورت می‌گیرد. بر این اساس نیروهای اضافه‌تری به جز نیروی بسیج و هلال احمر نیاز نداریم. البته باید بررسی کنیم که این عزیزان واکسیناسیون را انجام دهند یا همچنان کار رهگیری بیماران را ادامه دهند. پیش از این هم سیستم بهداشتی تجربه واکسیناسیون در مقیاس‌های وسیع را داشته است و نگرانی نداریم.

تفاوتی میان واکسیناسیون پزشکان و پرستاران نیست

لاری درباره واکسیناسیون کرونا برای پرستاران نیز گفت: پرستاران از سیستم درمانی جدا نیستند و همه باهم واکسینه می‌شوند و چه پزشک چه پرستار واکسن دریافت کردند و به این صورت نبوده که گروه پزشکان نسبت به پرستاران در اولویت باشند. روند واکسیناسیون کادر بهداشتی درمانی تا ۹۰ درصد پیشرفت داشته است مگر آنکه کسی خودش تمایلی به دریافت واکسن نداشته است. از طرفی پرستاران شاغل در بخش هوم‌کر(مراقبت در منزل) و همچنین پرستاران بخش خصوصی هم در لیست ما قرار داشتند.

بهترین واکسن، اولین واکسنی است که به دستمان میرسد

وی افزود: در مورد حواشی که پیرامون انتخاب نوع واکسن به وجود آمده است، ‌ اظهار کرد: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی بهترین واکسن، ‌ اولین واکسنی است که به دستمان می‌رسد. در مورد برخی واکسن‌ها احتیاط می‌دیدیم که مثلا ممکن است در یک مورد در هر ۲۰۰ هزار مورد تزریق به افراد زیر ۴۰ یا ۵۰ سال ایجاد لخته خون کند که برای این موضوع حق انتخاب گذاشتیم که اگر محموله واکسن دیگری داشتیم بین دو واکسن انتخاب کنند که کدام را تزریق کنند. یا حتی به برخی دانشگاه‌ها اعلام کردند که کدام گروه سنی چه واکسنی تزریق کنند که بازهم برای این انتخاب تفاوتی میان پزشک و پرستار قائل نشدیم. شرایطی هم وجود دارد که ممکن است فردی از کادر درمان بگوید می‌خواهد تا زمان رسیدن واکسن ایرانی صبر کند که بازهم حق انتخابش محفوظ است و می‌تواند بعدا واکسن را تزریق کند.

از واکسن‌های ایرانی کرونا چه خبر؟

سخنگوی وزارت بهداشت درباره تولید واکسن ایرانی و زیرساخت‌های تولید انبوه این واکسن‌ها، ‌ بیان کرد: واکسن‌های ایرانی در چند پلتفرم در حال ساخت هستند و دو مورد از واکسن‌هایی که خیلی جلو هستند و احتمالا اوایل تیر ماه در دسترس قرار می‌گیرند که یکی واکسن تولید مشترک انستیتو پاستور و کشور کوبا به شیوه پروتئین نوترکیب است و در حال انجام فاز سوم کارآزمایی بالینی است و دیگری واکسن بنیاد برکت است. برنامه‌ریزی‌ها برای این واکسن‌ها و تولیدشان دقیق است و ما سبدی از واکسن‌ها را در کشور خواهیم داشت. ضمن اینکه تکیه اصلی ما بر واکسن داخلی است. البته اگر مشکلات تحریم گریبانگیر ما نبود احتمالا زودتر از اینها واکسن را تولید می‌کردیم.

وی درباره اینکه آیا واکسن‌های ایرانی با توجه به جهش‌های ویروس کرونا قابلیت تغییر در ساختار را خواهند داشت یا خیر؟، گفت: واکسن‌های نوترکیب، آدنوویروس‌ها، ‌ MRNA‌ها و… را بیشتر می‌توان تغییر داد و مهندسی کرد تا بر ویروس‌های جدید اثرگذار باشد. واکسن کوو برکت در مقابل ویروس جهش یافته انگلیسی بررسی شد و مشخص شد پاسخ دهی مناسبی دارد.

ایمنی زایی واکسن؛ دو هفته بعد از تزریق دُز دوم

لاری در بخش دیگری از صحبت‌هایش، درباره زمان ایمنی‌بخشی واکسن نیز گفت: بلافاصله بعد از تزریق دوز اول واکسن کرونا، ایمنی حاصل نمی‌شود؛ بلکه دو هفته بعد از تزریق دُز دوم فرد ایمن می‌شود. باز هم در این افراد هم کسانی بودند که مبتلا شدند و در عین حال در این صورت می‌توانند ناقل هم باشند. زیرا ویروس در مخاط تنفسی باقی مانده و به دیگران سرایت می‌کند. بنابراین افرادی هم که واکسن می زنند، همچنان باید پروتکل را رعایت کنند.

وی گفت: نکته مهم این است که با واکسیناسیون میزان مرگ و میر کاهش می‌یابد. البته گزارش مرگ بعد از واکسیناسیون به صورت اندک بوده است و تاکید می شود که میزان آن را بسیار اندک می‌کند. در مجموع اینطور نیست که فرد بلافاصله بعد از تزریق واکسن ایمن شود.