آمنه درویش فراش با اشاره به برگزاری هفته ملی محیط زیست، در خصوص مدیریت تغییرات اقلیم اظهار کرد: بر اساس مطالعات و تحقیقات مختلف، تغییر اقلیم در مناطق وسیعی از جهان از جمله ایران در حال وقوع است؛ این تغییر توسط عناصر اقلیمی مانند باد، باران، تبخیر، دما و رطوبت نسبی رخ میدهد.
پیامدهای تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین
وی افزود: ذوب شدن یخچالها، کاهش نزولات برف و باران، افزایش سطح آب دریاها و اقیانوسها، خشکسالی، وقوع سیل و طوفانهای سهمگین و شیوع و انتشار بیماریهای مسری، مرگ زودرس، تغییرات در محیط زیست گیاهی و جانوری، بالا رفتن سطح میانگین جهانی دریاها و افزایش تراکم گازهای گلخانهای در جو، تغییر تقویم فصلها، تغییر الگوی زمانی و مکانی و نوع بارش، تیرگی جو، کاهش دید، مخاطرت در ترابری هوایی، دریایی و زمینی، افزایش ارتفاع و قله ابر در آسمان که منجر به افزایش جذب تابش خورشید توسط زمین و کاهش بازتابش گرمایی به فضا است، از پیامدهای تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین هستند.
کارشناس آزمایشگاه اداره حفاظت محیط زیست دزفول گفت: افزایش سطح آب دریاها یکی از فاجعهبارترین آثار تغییرات جوی دستساز بشر است که میتواند قدرت مخرب طوفانها را افزایش دهد و شهرهای ساحلی بزرگ را به همراه جزایر کوچک مسکونی در خود فرو ببرد.
چرا زمین گرمتر شده است؟
درویش فراش ادامه داد: در سال ۲۰۱۵ میلادی سطح آب اقیانوس به طور متوسط ۸.۲ اینچ بالاتر از میزانش در سال ۱۹۹۳ میلادی بود و گنجایش گرمایی لایه بالایی اقیانوس به بالاترین میزان رسید.
وی تصریح کرد: گرمایش جهانی به میزان زیادی ناشی از فعالیتهای انسانی، به خصوص آزاد شدن دی اکسید کربن به درون جو ناشی از سوزاندن زغال سنگ، نفت و گاز است. رشد افزایشی کاربرد سوختهای فسیلی توسط بشر و جنگلزدایی نیز موجب پدیدار شدن این معضلات محیط زیستی شده است.
این کارشناس محیط زیست گفت: فعالیتهای صنعتی دولتها پس از انقلاب صنعتی، منجر به ازدیاد تراکم گازهای گلخانهای در هوا شده و این پدیده به تدریج سبب گرمتر شدن کره زمین شده است و افزایش تراکم آنها از حد مجاز انتشار، سبب گرمایش زمین و تغییر آب و هوای کره زمین شده است .
درویش فراش با بیان اینکه از سال ۱۹۵۹ به بعد، بشر شاهد تغییرات بی سابقه در آب و هوای زمین بوده است افزود: بنابراین هیأت درون دولتی (بین الدول) ناظر بر تغییرات آب و هوا، تغییرات اقلیمی IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) در سال ۱۹۸۸ به وسیله سازمان هواشناسی جهانی WMO و برنامه محیط زیستی سازمان ملل UNEP تشکیل شد؛ وظیفه این هیات، گردآوری اطلاعات مربوط به گرمایش کره زمین و تعیین تأثیرات آن است.
سهم بزرگ دخالت بشر در تغییرات اقلیم
وی افزود: این هیات از زمان شروع به کار خود مجموعهای از گزارشهای ارزیابی و تخصصی و مقالات فنی را منتشر کرده که به عنوان معتبرترین منابع اطلاعاتی درمورد تغییرات اقلیمی شناخته میشوند. گزارشهای ارزیابی این مرکز با تاکید بر احتمال بالای ۹۵ درصد دخالت انسان در تغییر اقلیم منتشر شده است. بر اساس این گزارشها با فرض به کارگیری هیچ راهکاری، کلیه مدلهای پیشبینی تغییر اقلیم حکایت از ادامه افزایش دما ناشی از افزایش گازهای گلخانهای با افزایش نیروی تابشی هستند و سهم بزرگ دخالت بشر در همه این تغییرات بسیار مهم بوده است.
کارشناس آزمایشگاه اداره حفاظت محیط زیست دزفول با بیان اینکه سیاستمداران باید بر پایه اطلاعات منتشره از سوی این هیأت خطرات را ارزیابی کنند، عنوان کرد: IPCC در سال ۱۹۹۲ در اجلاس ریو توسط ۱۵۴کشور امضاء و از سال ۱۹۹۴ اجرایی شد. IPCC یک ارگان بین دولتی علمی است که نسبت به ارزیابی جامع علمی، فنی، اجتماعی و اقتصادی در مورد مخاطرات تغییرات آب و هوایی بر اثر فعالیتهای انسانی در سراسر جهان اقدام میکند. ارزیابی پیامدهای بالقوه این تغییرات و گزینههای احتمالی سازگاری با این پیامدها و کاستن از عواقب آن از کوششهای این نهاد است.
درویش فراش افزود: هزاران پژوهشگر به طور داوطلب در تهیه گزارشها و مرور اطلاعات به این نهاد بین دولتی کمک میکنند. مقر اصلی IPCC در ژنو است و یکی از فعالیتهای اصلی آن، انتشار گزارشهای ویژه مرتبط با چارچوب کنوانسیون سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی UNFCCC است. UNFCCC یک معاهده بینالمللی است که امکان تغییرات آب و هوایی زیانبار در کره زمین از جمله گرمایش جهانی را بررسی میکند.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه ایران از سال ۱۳۷۵خورشیدی به عضویت IPCC درآمد، ادامه داد: گزارشهای IPCC به طور گستردهای در مباحث مرتبط با تغییرات آب و هوایی کره زمین مورد استناد قرار میگیرد.
اثر گلخانهای
وی با اشاره به اثر گلخانهای در تغییرات اقلیم بیان کرد: اثر گلخانهای فرآیندی طبیعی است که موجب گرمایش سطح زمین و اتمسفر میشود؛ این مساله به این دلیل رخ میدهد که برخی از گازهای اتمسفری مانند دی اکسید کربن، بخار آب و متان میتوانند به وسیله جذب تابش مادون قرمز با طول موج بلند منتشره از سطح زمین، تعادل انرژی کره زمین را تغییر دهند. مقدار انرژی گرمایی که به وسیله اثر گلخانهای به اتمسفر اضافه میشود، توسط تراکم گازهای گلخانهای تعیین میشود.
درویش فراش بیان کرد: از آغاز انقلاب صنعتی، تراکم همه گازهای گلخانهای اصلی افزایش یافته است بنابراین پژوهشگران پیشبینی میشود که اثر گلخانهای تشدید و هوای زمین گرمتر خواهد شد. گازهای گلخانهای به ویژه دی اکسیدکربن با به دام انداختن گرما در داخل جو، منجر به گرمایش بیشتر زمین میشوند.
وی افزود: دی اکسیدکربن، متان، نیتروز اکساید، کلروفلوئوروکربنها، ازن، تروپوسفری، هیدروفلوئوروکربنها، پرفلوئوروکربنها، سولفورهگزافلورید، بخار آب و فلوئورکربنها، برخی گازهای ناشی از فعالیتهای انسانی هستند که اثر گلخانهای را تشدید میکنند ولی در سبد گازهای گلخانهای تحت پروتکل کیوتو قرار ندارند. دی اکسیدکربن، مهمترین گاز گلخانهای است که در تشدید اثر گلخانهای نقش دارد. دی اکسید کربن ۵۶ درصد، هیدروکربنها ۲۵ درصد، متان ۱۵ درصد، کلروفلوروکربنها ۱۳ درصد، ازن ۷ درصد و نیتروزاکساید ۵ درصد در تشدید اثر گلخانهای سهیم هستند.
کارشناس آزمایشگاه اداره حفاظت محیط زیست دزفول گفت: انتشار گازهای گلخانهای باید به حدی کاهش یابد که دمای کره زمین بیشتر از ۱.۵ درجه سانتیگراد نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن افزایش پیدا نکند. حفظ دمای جهانی کره زمین در این سطح، آستانه حیاتی برای آب و هوای سیاره زمین است.
درویش فراش افزود: افزایش دما بیشتر از این میزان، خطر تغییرات برگشتناپذیر آب و هوا را به شدت افزایش میدهد. به طور مثال افزایش دما بیش از این میزان، خطر از دست دادن یخهای تابستانی قطب شمال را افزایش میدهد که همین امر تاثیرات بدی بر آب و هوا خواهد داشت. همچنین تغییراتی در جریانهای گلف استریم (جریان اقیانوسی گرم و قوی که در اقیانوس اطلس جریان دارد) ایجاد میکند که میتواند منجر به فاجعهای برای کانونهای تنوع زیستی شود و به کشاورزی در سراسر جهان نیز آسیب برساند و جزایر کوچک و مناطق کم ارتفاع ساحلی را به زیر آب فرو ببرد.
وی تصریح کرد: افزایش ۱.۵ درجه سانتیگراد، یک عدد دلخواه و سیاسی نیست بلکه یک مرزبندی مهم برای سیاره زمین است و هر گونه عقبنشینی از این عدد، خطرناک است. برخی کشورها از جمله چین، عربستان سعودی و روسیه تمایلی به موافقت با تمرکز بر محدودیت ۱.۵ درجه سانتیگراد ندارند و ترجیح میدهند به محدوده ذکر شده بر اساس پیمان آب و هوایی پاریس که جهان باید دما را کمتر از ۲ درجه سانتیگراد نگه دارد، ادامه دهند.
این کارشناس محیط زیست گفت: این در حالی است که IPCC خواستار اقدام جهانی برای کنترل خروجیهای دی اکسیدکربن و سایر گازهای گلخانهای است.
منبع: ایسنا